O Kamerdynerze w j. kaszubskim: losy Kaszubów są ważne dla fabuły

Powstał plakat i specjalna informacja o filmie Kamerdyner, napisane w języku kaszubskim. - Losy ludności Kaszub są szczególnie ważne dla fabuły filmu - uważają jego twórcy. Premiera dzieła odbędzie się w roku obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Film ma szansę stać się przyczynkiem do dyskusji o historii, wolności i niepodległości. 

Film Filipa Bajona nieprzypadkowo ma swoją premierę właśnie w roku obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Historia przedstawiona w filmie Kamerdynerze została zaopiniowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako wpisująca się w Program Wieloletni „Niepodległa” do końca 2018 roku.

- To szczególna rocznica, gdy uważnie przyglądamy się polskiej historii, kształtowaniu się narodowej tożsamości oraz współistnieniu kultur i nacji. Chcielibyśmy, aby „Kamerdyner” stał się przyczynkiem do dyskusji o historii, wolności i niepodległości w szerokim, ogólnokrajowym kontekście. Losy ludności Kaszub są szczególnie ważne dla fabuły filmu. Zależy nam na przedstawieniu historii Pomorzan i zainteresowaniu nią szerszego grona odbiorców – tak w całym kraju, jak i na samych Kaszubach. Stąd też pomysł, by informacja prasowa dotycząca ważnych dla percepcji filmu historycznych wydarzeń, dostępna była również w języku kaszubskim - podkreśla Karolina Antoszewska. 

O Kamerdynerze po kaszubsku:

I swiatowô wòjna òtemkła przed Pòlôchama szanse na òdzwëskanié samòstójnotë. To tragedné wëdarzenié pòzwòlëło ùwierzëc, że Pòlskô mòże przińc nazôd na kôrtã Eùropë. Data ta je téż wôżnym nôwrotnym pùnktã w filmie „Kamerdiner” w reżiserii Filipa Bajona. Òpòwiésc ò miłoce kaszëbsczégò knôpa Matéùsza Krola i prësczi wiôlgòrodny pani Maritë von Krauss z wiôlgą historią w tle – ùkôzónô òstała przez prizmat spëzglonëch sąsedzczich ùprocëmnieniów i narôstającëch nôrodowòscowëch sztridów. Nieprzëtrôfkòwò film Filipa Bajona mô swòjã premierã prawie w rokù òbchôdaniô stalatégò òdzwëskaniô przez Pòlskã samòstójnotë.

„Kamerdiner” przëwòłiwô wôżné, chòc szerok nieznóné, historiczné wëdarzenia, chtërne miałë môl na Kaszëbach w pierszi pòłowie XX stalatégò, i robi je spòdlim fabùłë. Òb czas I swiatowi wòjnë Kaszëbi ùrmama bëlë pòwòłiwóny do prësczi armii. Wiele z nich zdżinãło, nie przëszło nazôd z wòjnë. Pòdpisanié wersalsczégò traktatu w 1919 rokù, jaczi wprowôdzył nowi pòliticzny pòrządk pò zakùńczenim I swiatowi wòjnë, òkôzało sã dlô Kaszëbów wëzwòlenim. Na mòcë traktatu Pòlskô òdzwëskała przistãp do mòrzégò, wikszosc zemiów zamieszkónëch przez Kaszëbów òstała wparłãczonô do Pòlsczi, a téż slédno òstałë wëznaczoné nowé grańce, co czësto zmieniło ùprocëmnienia midzë mieszkańcama Pòmòrzô. W nym epòkòwim wëdarzenim miôł swój ùdzél Antón Abraham, kaszëbsczi spòlëznowi dzejôrz i zachwôlôrz pòlskòscë Pòmòrzégò. Je to prototip pòstacë Bazyla Miotke, w chtërnégò rolã w filmie „Kamerdiner” wcelô sã Janusz Gajos. Zwóny „Królã Kaszëbów” Abraham brôł ùdzél w pòkòjowi kònferencji w Wersalu, biôtkùjącë sã ò wparłãczenié Kaszëb do Pòlsczi.

Biôtka o niezanôleżnosc i wòlnotã pòlsczégò nôrodu, òdzwëskanié pò 123 latach samòstójnotë to téż czas wiele sztridów, drãdżégò integrowaniô zemiów i spòlëznów sztôłtowónëch w trzech zabòrczich państwach. Nimò zażegnaniô spiérków, wcyg ùtrzimiwało sã wiôldżé napiãcé, jaczégò przëczëną béł òglowi pòliticzny krizys w Eùropie, a téż niezgara Miemców do Pòlsczi. „Kamerdiner” pòkôzywô, jak baro jeleżnosc ta wpłënãła na Kaszëbów, chtërnëch wëapartniwała mòcnô regionalnô tożsamòsc. Pòlsczé rządzënë nie dôwałë Kaszëbóm wiarë, ùznôwającë jich za nôrodno niegwësnëch. Nôgòrszé miało równak przińc razã z zôczątkã II swiatowi wòjnë, czedë to hitlerowcë dokònelë przesprawë w Piôsznicczich Lasach – pierszégò lëdobójstwa ny wòjnë.

Historiô przedstawionô w filmie „Kamerdiner” òstała zaòpiniowónô przez Ministerstwò Kùlturë i Nôrodny Spôdkòwiznë jakno wpisëjącô sã w Wielelatny Program „Niepodległa” do kùńca 2018 rokù.

„Kamerdiner” to inspirowónô prôwdzëwima wëdarzeniama, òpòwiedzónô z epicczim rozmôchã historiô spëzglonëch kawlów Pòlôchów, Kaszëbów i Miemców na tle bùrzlëwëch wëdarzeniów pierszi pòłowë XX stalatégò. Matéùsz Krol (Sebastión Fabijańsczi), kaszëbsczi knôp, pò smiercë nënczi òstôwô przëgarniãti przez prëską wiôlgòrodną panią Gerdã von Krauss (Ana Radwan). Dozdrzeléwô òn w pałacu. Rówienicą Matéùsza je córka von Kraussów Marita (Mariana Zydek). Midzë młodima rodzy sã miłota. Kmòtrã knôpa je kaszëbsczi patriota Bazyl Miotke (Janusz Gajos), chtëren òb czas pòkòjowi kònferencji w Wersalu biôtkùje sã ò môl Kaszëb na kôrce Pòlsczi, a pòtemù bùdëje symbòl ji gòspòdarczi zwënédżi: Gdiniã. Wersalsczi traktat, chtëren dôwô Pòlsce samòstójnotã, sprôwiô, że von Kraussowie tracą majątk i wpłëwë. Wszëtcë herojowie czëją, że swiat, jaczi znelë, wnetka czësto sã zjinaczi. Midzë żëjącyma kòl se Kaszëbama, Pòlôchama i Miemcama wzmôgô sã niechãc i niezgara. Zaczinô sã II swiatowô wòjna. W Piôsznicczich Lasach nazyscë dokònywają mòrdu na cywilnym lëdztwie – pierszégò lëdobójstwa ny wòjnë.

Film „Kamerdiner” w reżiserii Filipa Bajona mdze w kinach 21 séwnika. W przédnëch rolach: Janusz Gajos, Sebastión Fabijańsczi, Mariana Zydek, Adóm Wòronowicz, Ana Radwan, Bòris Szic, Łukôsz Simlat, Daniél Òlbrichsczi, Kamilla Baar-Kòchańskô, Marcél Sabat, Diana Zamòjskô i Sławòmir Òrzechòwsczi.

Ksążka „Kamerdiner” aùtorstwa Marka Klata, Pawła Palińsczégò, Mirosława Piepczi, Michała Prësczégò, premiera 5 séwnika.

Tłumaczenie na język polski:

I wojna światowa otworzyła przed Polakami szanse na odzyskanie niepodległości. To tragiczne wydarzenie pozwoliło uwierzyć, że Polska może powrócić na mapę Europy. Data ta jest też istotnym punktem zwrotnym w filmie „Kamerdyner” w reżyserii Filipa Bajona. Opowieść o miłości kaszubskiego chłopaka Mateusza Krola i pruskiej arystokratki Marity von Krauss z wielką historią w tle – ukazana została przez pryzmat skomplikowanych relacji sąsiedzkich i narastających narodowościowych konfliktów. Nieprzypadkowo film Filipa Bajona ma swoją premierę właśnie w roku obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości.

„Kamerdyner” przywołuje ważne, choć nieznane szeroko, historyczne wydarzenia, które miały miejsce na Kaszubach w pierwszej połowie XX wieku, i czyni je kanwą fabuły. Podczas I wojny światowej Kaszubów masowo powoływano w szeregi armii pruskiej. Wielu z nich zginęło, nie wróciło z wojny. Podpisanie traktatu wersalskiego w 1919 roku, który wprowadził nowy ład polityczny po zakończeniu I wojny światowej, okazało się dla Kaszubów wyzwoleniem. Na mocy traktatu Polska odzyskała dostęp do morza, większość ziem zamieszkałych przez Kaszubów włączono do Polski, a także ostatecznie wytyczono nowe granice, co diametralnie zmieniło stosunki między mieszkańcami Pomorza. W tym epokowym wydarzeniu miał swój udział Antoni Abraham, kaszubski działacz społeczny i propagator polskości Pomorza. To pierwowzór postaci Bazylego Miotke, w którego rolę w filmie „Kamerdyner” wciela się Janusz Gajos. Zwany „Królem Kaszubów” Abraham uczestniczył w konferencji pokojowej w Wersalu, walcząc o włączenie Kaszub do Polski.

Walka o niezależność i wolność narodu polskiego, odzyskanie po 123 latach niepodległości to także czas wielu konfliktów, trudnego integrowania ziem i społeczności kształtowanych w trzech państwach zaborczych. Mimo zażegnania sporów, nadal utrzymywało się duże napięcie spowodowane ogólnym kryzysem politycznym w Europie oraz wrogością Niemiec do Polski. „Kamerdyner” pokazuje, jak bardzo sytuacja ta wpłynęła na Kaszubów, których wyróżniała silna tożsamość regionalna. Władze polskie im nie ufały, uważając za narodowo niepewnych. Najgorsze miało jednak przyjść wraz z początkiem II wojny światowej, kiedy to hitlerowcy dokonali zbrodni w Lasach Piaśnickich – pierwszego ludobójstwa tej wojny.

Historia przestawiona w filmie „Kamerdyner” została zaopiniowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako wpisująca się w Program Wieloletni „Niepodległa” do końca 2018 roku.

„Kamerdyner” to inspirowana prawdziwymi wydarzeniami i opowiedziana z epickim rozmachem historia splątanych losów Polaków, Kaszubów i Niemców na tle burzliwych wydarzeń pierwszej połowy XX stulecia. Mateusz Krol (Sebastian Fabijański), kaszubski chłopiec, po śmierci matki zostaje przygarnięty przez pruską arystokratkę Gerdę von Krauss (Anna Radwan). Dorasta w pałacu. Rówieśniczką Mateusza jest córka von Kraussów Marita (Marianna Zydek). Między młodymi rodzi się miłość. Ojcem chrzestnym chłopca jest kaszubski patriota Bazyli Miotke (Janusz Gajos), który podczas konferencji pokojowej w Wersalu walczy o miejsce Kaszub na mapie Polski, a potem buduje symbol jej gospodarczego sukcesu: Gdynię. Traktat wersalski, który daje Polsce niepodległość, sprawia, że von Kraussowie tracą majątek i wpływy. Wszyscy bohaterowie czują, że świat, który znali, wkrótce diametralnie się zmieni. Wśród żyjących obok siebie Kaszubów, Polaków i Niemców narasta niechęć i nienawiść. Wybucha II wojna światowa. W Lasach Piaśnickich naziści dokonują mordu na ludności cywilnej – pierwszego ludobójstwa tej wojny.

Film „Kamerdyner” w reż. Filipa Bajona w kinach 21 września. W rolach głównych: Janusz Gajos, Sebastian Fabijański, Marianna Zydek, Adam Woronowicz, Anna Radwan, Borys Szyc, Łukasz Simlat, Daniel Olbrychski, Kamilla Baar-Kochańska, Marcel Sabat, Diana Zamojska oraz Sławomir Orzechowski.

Książka „Kamerdyner” autorstwa Marka Klata, Pawła Palińskiego, Mirosława Piepki, Michała Pruskiego premiera 5 września

(mat. pras., oprac. M.Dz.)