Zamknij

Lubicie gofry? Na Kaszubach wypiekało się je w specjalny sposób

12:47, 02.08.2020 Muzeum Kaszubskie w Kartuzach/B. Kąkol/oprac.W.D. Aktualizacja: 13:42, 04.08.2020

fot.Muzeum Kaszubskie w Kartuzach

Oprócz wypieku chleba, podpłomyków, rogali, placków, pączków kobiety na Kaszubach piekły wafle. Przypuszczać należy, że wpływ na to miało bliskie sąsiedztwo z Niemcami i wielokulturowa kuchnia gdańska. Wypiek wafli wymagał jednak sporych umiejętności. 

Wafle - słodkie i jeszcze ciepłe, podawane do kawy prosto z żeliwnej waflownicy. To dla wielu na pewno smak dzieciństwa. Wafelnice albo waflownice, czyli żelazne szczypce do wypieku na otwartym ogniu były w użyciu w kaszubskich domach bardzo długo. Wyparły je nowoczesne urządzenia.

Żeliwną waflownicę ustawiało się na kuchni w miejscu fajerki, obracało zaś za pomocą specjalnych uchwytów. Wykonana była z czystego, nie powlekanego żeliwa. Obie strony miała płaskie.

Warto pamiętać, że kiedyś nasze babcie i mamy miały kuchenki z fajerkami więc można było po zdjęciu krążka umieścić tam urządzenie. Najlepsze wafle wychodziły wtedy, gdy dodawano do ciasta pierwszej siary od krowy, która się ocieliła - na zasadzie trochę do wafli reszta dla cielaczka. Wafle podawano podczas spotkań towarzyskich razem z kawę zbożową, a później prawdziwą kawą z mlekiem.

Na starych waflownicach zwykle znajdował się przepis zapisany żeliwnymi literami. Trzeba zaznaczyć, że często w przepisach na wafle brakowało cukru. A to dlatego, że były one zwykle spożywane razem ze słodkimi gotowanymi owocami. Wiśnie, śliwki lub truskawki zapewniały słodki smak. Oto jeden z przepisów z początku XX wieku:

1 kg mąki, 6 - 8 jaj,1,5 litra mleka, 400 g masła, 1 łyżkę drożdży. Z drożdży, odrobiny mąki i kilku łyżek mleka zrobić rozczyn. Mąkę połączyć z rozczynem, pozostałym ciepłym mlekiem, jajkami i stopionym masłem, wyrobić łyżką rzadkie ciasto. Odstawić do podwojenia objętości( spokojnie można też wstawić na noc do lodówki).

Waflownicę należy rozgrzać bardzo mocno, lekko natłuścić, nakładać niewielkie porcję ciasta i smażyć na złoty kolor. Trzeba przy tym pamiętać, żeby ciasto było nie za gęste, ani za rzadkie. I oczywiście gofrownicę przed smażeniem obficie smarujemy masłem.

A to przepis na wafle kaszubskie według Agnieszki Makurat z Krępy Kaszubskiej jest następujący:

Składniki: 1 kg mąki tortowej, 1/2 kostki masła (ewentualnie margaryny ), 200 ml śmietany 30 proc., mleko, 7 jajek, 1 szklanka cukru, szczypta soli, proszek do pieczenia. Żółtka ucieramy z cukrem. Dodajemy mleko, mąkę i śmietanę, szczyptę soli i proszek do pieczenia. Wszystko razem mieszamy do otrzymania odpowiedniej konsystencji średniej gęstości. Białko ubijamy na sztywno i tak ubite białko dodajemy do ciasta mieszając łyżką. Wafle pieczemy w specjalnej, żeliwnej wafelnicy, obracanej na ogniu.

Przepis z XVIII wieku na wafle kawowe opisuje dokładnie sposób użycia wafelnicy. Przepis ten odnalazł Wojciech Szymański kierownik Domu Uphagena (Muzeum Gdańska):

Weź 1/4  funta mąki, 2 świeże jajka, dobrą (sporą) łyżkę przesianej drobnej kawy. Wymieszaj dokładnie składniki, dodaj odrobinę soli, aż całość będzie miała taką konsystencję, że ciasto będzie się dobrze wyciągało na długość. Podgrzej wafelnicę, posmaruj obie strony wafelnicy masłem, wlej do niej ciasto, aż wypełni całe urządzenie, starannie zamknij, włóż do ognia. Gdy po jednej stronie piekło się dostatecznie długo, obróć na drugą stronę. Kiedy sądzisz, ze jest już upieczone wyjmij, otwórz, sprawdź, czy (ciasto) jest piękne brązowe i równomiernie upieczone. Wyjmij, przygnieć ręką wokół małego wałka i pozostaw tam, aż kolejna porcja będzie gotowa. Trzymaj wszystkie (wafle) na piec w sicie do osuszenia, zanim nie nadejdzie czas na podanie do stołu.

Oryginalne, kaszubskie waflownice można zobaczyć wśród zbiorów Muzeum Kaszubskiego im. F. Tredera w Kartuzach. 

(Muzeum Kaszubskie w Kartuzach/B. Kąkol/oprac.W.D.)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(3)

BartiBarti

6 0

Mam taką gofrownicę,na wieczku jest przepis na gofry po niemiecku. 15:00, 04.08.2020

Odpowiedzi:0
Odpowiedz

reo

JadlamJadlam

3 0

Najlepsze na świecie! Piekli w skansenie w Klukach. Polecam! 19:06, 04.08.2020

Odpowiedzi:0
Odpowiedz

JaJa

0 0

Tata do tej pory piecze wafle na siarze? 14:27, 08.08.2020

Odpowiedzi:0
Odpowiedz

0%