Zamknij

Na Kaszubach w sylwestrową noc dziewczęta stawały nago przed lustrem

20:20, 30.12.2020 W.D. Aktualizacja: 21:21, 01.01.2021

Zdjęcie ilustracyjne. fot.pixabay

Przełom roku to dawniej na Kaszubach noc pełna wróżb dotyczących zarówno pogody mającej wpływ na plony, szczęścia, ożenku czy długości życia. Sławny słownik Sychty dostarcza wielu informacji na temat dawnych wierzeń i zwyczajów na Kaszubach.

Podczas gdy dziś w sylwestrową noc trwają imprezy, dawniej na Kaszubach czas ten był poświęcony wróżbom, które miały wskazać co przyniesienie nowy rok. Wróżby miały najczęściej charakter matrymonialny, ale często dotyczyły też pomyślności i obfitości, którą starano się odczytać ze znaków w przyrodzie. 

Jak pisze Jerzy Treder, w książce poświęconej zwyczajom i wierzeniom kaszubskim na podstawie słownika B. Sychty, w Kartuskiem szczególnie popularne było wróżenie z podpalonej kądzieli (kulki lnu)1. Podpalało się dwie kulki, z których każda symbolizowała chłopa i dziewczynę. W zależności od tego, czy uniesione w górę płomienie płonącej kądzieli zbliżały się do siebie lub oddalały - zwiastowały albo ożenek danej pary, albo rychłe rozejście się młodych. 

Wróżb i zabaw o charakterze wróżb było sporo, ale w noc poprzedzającą Nowy Rok baczenie obserwowano też otoczenie domostwa. I tak na przykład, gdy dym z komina nad domem ułożył się wieczorem w kształt trumny, wróżyło to śmierć jednego z domowników. 

Ale szczególnie młode dziewczęta miały szereg sposobów na wywróżenie sobie co Nowy Rok przyniesie im w miłości. 

(...) Ponadto wybiega dziewczyna kaszubska przed chatę i wykrzykuje trwożnym głosem w ciemną noc. Skąd doleci ją echo, tam przebywa jej wymarzony, jeśli cicho wszędzie, przepędzi jeszcze rok w panieństwie. Usłyszane zaś echo lub szczekanie psów od strony cmentarza, staje się zwiastunem śmierci (...)2

Okazuje się, że był też jeszcze jeden sposób na matrymonialną wróżbę.

(...) Do naga rozbierała się dziewczyna w noc noworoczną, żeby w lustrze albo podczas tańca naokoło komina ujrzeć przyszłego swego męża(...) 3

Autor spekuluje też, że niejedna dziewczyna mogła, zamiast upragnionego młodzieńca, ujrzeć w lustrze purtka, czyli diabła, ale z pewnością nikomu by o tym nie powiedziała.

Kaszubi wierzyli też, że to co dzieje się w pierwszy dzień nowe roku ma ogromny wpływ na to co przyniesie najbliższa przyszłość:

Jerzy Treder, Kaszubi Wierzenia i twórczość, str. 187

Źródło:

1 - Jerzy Treder, Kaszubi wierzenia i twórczość. Ze Słownika Sychty, Gdańsk 2004, str. 88
2 - Tamże, str. 89
 
Więcej na ten temat także w zbiorach Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Kartuzach

 

(W.D.)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(2)

Znam kilka takich ..Znam kilka takich ..

0 0

co robią to codziennie ! 00:02, 03.01.2021

Odpowiedzi:0
Odpowiedz

reo

GościnaGościna

0 0

A ten chłop w lustrze to też był goły? 00:01, 09.01.2021

Odpowiedzi:0
Odpowiedz

0%