Zamknij

Sądy polubowne ? alternatywna metoda rozwiązywania sporów

15:18, 02.09.2015 nadesłane Aktualizacja: 15:01, 16.04.2016

Spory o prawa majątkowe, ochronę dóbr osobistych, roszczenia mogą być rozstrzygane przez sądy polubowne. To wciąż mało rozpowszechniona, ale tańsza i mniej sformalizowana forma załatwiania spraw w oparciu o porozumienie stron.

Instytucja sądownictwa polubownego, uregulowana w Kodeksie postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) oraz w aktach międzynarodowych jest specyficznym, alternatywnym sposobem rozpoznawania i rozstrzygania sporów cywilnych poprzez organ, który nie jest sądem powszechnym, a który swoje uprawnienia do rozstrzygania danego sporu wywodzi z umowy stron, która eliminuje rozstrzyganie danego sporu przez sąd państwowy.

Zaletą sądownictwa polubownego jest jego fachowość, szybkość, ponadto jest tańsze i bardziej odformalizowane od sądownictwa powszechnego. Stanowi zatem interesującą propozycję ustawodawcy skierowaną do obywateli, z której wydaje się, korzysta się wciąż zbyt rzadko.

Fachowość arbitrażu przejawia się w rozstrzyganiu sporów przez profesjonalistów z bogatym, praktycznym doświadczeniem. Szybkość analizowanego w niniejszym artykule postępowania polega m.in. na braku możliwości wielokrotnego odwoływania się stron do wyższej instancji.

Z kolei odformalizowanie postępowania polubownego polega na tym, że sądy arbitrażowe nie są związane przepisami o postępowaniu przed sądem powszechnym. Strony mogą uzgodnić zasady i sposób postępowania przed sądem polubownym, który może prowadzić postępowanie w taki sposób jaki uzna za właściwy. Zgodnie zaś z art. 1194 § 1 k.p.c. sąd polubowny ma możliwość rozstrzygnięcia sporu według ogólnych zasad prawa lub zasad słuszności.

Sądy polubowne mogą występować jako instytucje stałe, tworzone przy określonych organizacjach (np. Sąd Arbitrażowy przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Gdańsku). Mogą również być powoływane ad hoc, do rozstrzygnięcia konkretnej sprawy.

Zgodnie z art. 1161 § 1 k.p.c. poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wymaga umowy stron, w której należy wskazać przedmiot sporu lub stosunek prawny, z którego spór wyniknął lub może wyniknąć (zapis na sąd polubowny). Zapis na sąd polubowny powinien być sporządzony na piśmie pod rygorem nieważności (ad solemnitatem). Brak przewidzianej prawem formy nie wywoła bowiem żadnych skutków prawnych jakie ustawa procesowa wiążę z zapisem.

W zgodzie z art. 1157 k.p.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, strony mogą poddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego spory o prawa majątkowe lub spory o prawa niemajątkowe (np. sprawy o ochronę dóbr osobistych) ? mogące być przedmiotem ugody sądowej, z wyjątkiem spraw o alimenty. Biorąc powyższe pod uwagę, zakres spraw mogących być rozpoznanych przed sądami arbitrażowymi jest naprawdę szeroki ? można w nim dochodzić roszczeń dotyczących zasądzenia określonego świadczenia, ukształtowania bądź ustalenia stosunku prawnego lub prawa. Pod rozstrzygnięcie sądów polubownych można poddać wszelkie spory majątkowe, które - gdyby nie istniał zapis na sąd polubowny ? toczyłyby się zarówno w postępowaniu procesowym, jak i nieprocesowym.

Strony, które poddały spór pod rozstrzygniecie sądu polubownego mają możliwość określenia w umowie liczby sędziów. Jeżeli tego nie uczyniły powołuje się sąd polubowny w składzie trzech arbitrów, którymi mogą zostać osoby fizyczne bez względu na obywatelstwo, mające pełną zdolność do czynności prawnych. Zgodnie z art. 1170 § 1 k.p.c. arbitrem nie może być sędzia państwowy, za wyjątkiem sędziów w stanie spoczynku. Arbitrzy nie muszą posiadać wykształcenia prawniczego.

Rozpoznanie sprawy na rozprawie nie jest konieczne, niemniej każdej stronie należy umożliwić przedstawienie swojego stanowiska. Strony muszą mieć zagwarantowaną równość wobec prawa, w przeciwnym razie mogą skutecznie zakwestionować wydane orzeczenie.

Strona niezadowolona z uzyskanego rozstrzygnięcia ma prawo wnieść do sądu powszechnego skargę o jego uchylenie, opierając ją na jednej z podstaw wymienionych w art. 1206 § 1 i § 2 k.p.c. np. gdy brak było zapisu na sąd polubowny, bądź uzyskano wyrok za pomocą przestępstwa albo podstawą wydania wyroku był dokument podrobiony lub przerobiony. W takiej sytuacji sąd polubowny może ponownie podjąć postępowanie celem usunięcia podstaw do uchylenia wyroku sądu polubownego.

Na zakończenie należy wskazać, że wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem po ich uznaniu przez sąd (w sytuacji, w której orzeczenie nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji) albo po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności.

*Aplikant adwokacki
Michał Styś*

p=. *Kancelarie Adwokackie:
Adwokat Dariusz Budnik
Adwokat Anna Zamojska
83 ? 300 Kartuzy, ul. 3 Maja 11/2
Tel. 58 736 66 77*
"http://adwokaci-bz.pl":http://adwokaci-bz.pl

(nadesłane)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
0%