Kartuzy sprzed dziesiątków lat to miejsce, w którym żyli w symbiozie Polacy, Kaszubi, Niemcy i Żydzi. Właśnie pamięci tych ostatnich poświęcony jest film "Co się stało z naszymi sąsiadami? Okruchy pamięci".
Reżyserem filmu jest Andrzej Dudziński, dziennikarz, pisarz, scenarzysta związany emocjonalnie z Gdańskiem i okolicą. W swoim dorobku ma miedzy innymi filmy traktujące o tematyce kaszubskich Żydów: " Żadnego prawa nie złamałem", "Pamiętnik kaszubskiego Fausta". Film " Okruchy pamięci" powstał we współpracy z byłym, długoletnim redaktorem naczelnym "Gazety Kartuskiej" i nauczycielem historii Ryszardem Leszkowskim, który wraz ze swoimi uczniami z I LO w Kartuzach czynnie brał udział w powstawaniu dokumentu.
- Byłem bardzo zaskoczony zaangażowaniem moich uczniów w ten projekt. Nie przypuszczałem, że temat historii lokalnej społeczności żydowskiej tak żywo ich zainteresuje. To wspaniała młodzież i znakomicie się z nimi pracowało - opowiada Ryszard Leszkowski.
Nauczyciel od lat interesuje się historią Żydów żyjących w Kartuzach i okolicach. Dzięki zorganizowanemu przed kilkoma laty w Kartuskim Centrum Kultury spotkaniu przybliżającemu kulturę żydowską, udało mu się poznać Andrzeja Dudzińskiego. Tak rozpoczęła się ich współpraca.
- To był absolutny przypadek. Od lat interesuje mnie tematyka Żydów żyjących na naszych terenach. W 2015 roku, w Kartuskim Centrum Kultury odbywało się organizowane przez fundację "Zbliżenia" spotkanie przybliżające kulturę i tradycje żydowskie, na które to zaproszono Andrzeja Dudzińskiego przy okazji projekcji fabularyzowanego dokumentu "Żadnego prawa nie złamałem". Film opowiada historię o Żydzie, najdłużej ukrywanym w czasie okupacji przez Polkę z Kiełpina. Po projekcji udało nam się porozmawiać i tak, od słowa do słowa powstał pomysł, jak ocalić od zapomnienia miejsca i osoby, które były integralną częścią Kartuz - mówi Ryszard Leszkowski.
Film w sposób przejrzysty i ciekawy prowadzi nas przez znane miejsca w Kartuzach, opowiadając historię rodzin żydowskich, pokazując miejsca, w których żyli i pracowali. Zachowało się wiele budynków związanych z ich aktywnością i są one nadal częścią krajobrazu miasta - to głównie Plac św. Brunona, okolice ulicy Gdańskiej, Rynek. Prowadzi nas też w miejsca, których już nie ma. Synagoga kartuskich Żydów została tylko na nielicznych fotografiach, a po kirkucie nie ma już śladu. Został w pamięci coraz mniej licznych świadków.
Póki istnieje pamięć i wspomnienie, przeszłość wciąż żyje. Dokument uwieczniony w formie obrazu jest naszą zbiorową pamięcią i dzięki niemu rodziny Rabów, Berentów, Arendtów, Rosenbergów czy Sielmanów ożywają, a ich duchy spacerują między nami. My zaś mamy okazje spojrzeć na nasze miasto inaczej i poczuć ich obecność.
Zainteresowani historią będą mieli okazję obejrzeć film najprawdopodobniej na początku grudnia. O dokładnym miejscu i dacie poinformujemy w osobnym artykule.
0
0
0
0
0
0
brawo!14:50, 16.11.2018
Szacunek za ten pomysł. Bardzo dobra inicjatywa. Dajcie znać, kiedy dokładnie będzie można zobaczyć film. 14:50, 16.11.2018
Mieszkaniec wsi 15:16, 16.11.2018
W Kartuzach obok placu Brunona niszczeje elewacja budynku Zydowskiego sklepu z dywanami można by ją odnowić szpeci miasto pytanie tylko kto za to zapłaci jak nie ma spadkobierców żydowskich ,którzy zostali zgladzeni w obozach koncentracyjnych . 15:16, 16.11.2018
ekstra15:23, 16.11.2018
super się zapowiada. chętnie zobaczę ten film
15:23, 16.11.2018
Baron15:28, 16.11.2018
Świetna robota. Dzięki. Czekam na więcej. 15:28, 16.11.2018
Świetnie 15:40, 16.11.2018
Bardzo mnie to interesuje. Czekam na pokaz filmu. Gmina Żukowo. 15:40, 16.11.2018
IKA15:50, 16.11.2018
O ŻYCIU KARTUSKICH ŻYDÓW CZYTAŁAM W GAZECIE KARTUSKIEJ CHYBA 15 LAT TEMU BYŁA TO PRACA MAGISTERSKA PANI ANITY CYSZKA POLECAM 15:50, 16.11.2018
Alicja B.17:24, 16.11.2018
Wspaniała inicjatywa! Z niecierpliwością czekam na film ;) 17:24, 16.11.2018
historian19:05, 16.11.2018
Jak mozna byc historykiem i napisac "kaszubi i Polacy" jakby to nie było tożsame, przeciez Polacy to slazacy,kaszubi mazowszanie wielkopolanie itd. Jakos pan uczyciel nie opanowal lektury Chwalby o powstawaniu narodu, panstwa i panstwowosci.....niski poziom. A niby z czego wynikala silna endecja na kaszubach ?? 19:05, 16.11.2018
orPoG19:50, 16.11.2018
Trochę dziwi mnie twoje pytanie, przecież wiadomym jest, kto od lat próbuje rozbić Nasz Polski Naród na drobne kawałki w celu ubicia TOP-owego geszeftu. 19:50, 16.11.2018
Gość19:07, 16.11.2018
Fajny pomysł, pani Marta jeszcze lepsza :) 19:07, 16.11.2018
Marta R12:45, 19.12.2018
:)) 12:45, 19.12.2018
Elo 19:37, 16.11.2018
Miałam okazję już obejrzeć ten film. Naprawdę polecam. Gratulacje dla Pana Profesora Leszkowskiego. Który na lekcjach całym sercem przekazuje nam historię mieszkańców kartuz ale nie tylko. Wspaniały nauczyciel. 19:37, 16.11.2018
GROŹNA MANIPULACJA!!20:03, 16.11.2018
Kłamstwa Grossa cyt :"Kartuzy sprzed dziesiątków lat to miejsce, w którym żyli w symbiozie Polacy, Kaszubi, Niemcy i Żydzi."
jest to zdanie kłamliwe, kaszubi to Polacy wbrew niemieckiej propagandzie. niedpuszczalna manipulacja!!!!!!!! 20:03, 16.11.2018
Spis 21:27, 16.11.2018
A na spisie powszechnym wpisujcie narodowość kaszubska. Jesteście polskimi obywatelami. Co do narodowości, to jest to zależne od tego, jak kto czuje. 21:27, 16.11.2018
#spis21:37, 16.11.2018
a marchew to owoc, a ślimak to ryba - mówi to ci coś
do jakich jeszcze głupot dojdziesz tym tokiem rozumowania 21:37, 16.11.2018
samuelsam22:06, 16.11.2018
Można czuć się Żydem i Polakiem, można czuć się Kaszubem i Polakiem, można czuć się Zulusem i Polakiem. Nikomu nic do tego. A z marchewki robię ciasto i jak dla mnie że owoc - spoko ;-) 22:06, 16.11.2018
#samuelsam01:44, 17.11.2018
sprawdź, czy nie czujesz się teraz osłem, o ile wiem to lubią marchew 01:44, 17.11.2018
Kaszeba21:24, 16.11.2018
Ciekawe dlaczego nie ma w Kartuskim Centrum Informacji Turystycznej książki:
http://kaszubskaksiazka.pl/wspomnienia/146-meine-wahren-erlebnisse-moje-prawdziwe-przezycia.html
21:24, 16.11.2018
Adolfo22:33, 16.11.2018
pamiętajcie mieszkańcy Kartuz, tu nic nie jest Wasze!!!! Oni po to przyjdą a Wasze będą ulice i kartuski bruk!!!! 22:33, 16.11.2018
samuelsam11:58, 17.11.2018
No comments. Antysemityzm - to się leczy! 11:58, 17.11.2018
Skąd tyle22:33, 16.11.2018
Skąd tyle łapek w dół przy postach? Kiedyś w Polsce ludzie umieli szanować odmienność o żyć wspólnie w zgodzie. 22:33, 16.11.2018
adre01:41, 17.11.2018
a film oglądałeś, przecież żyd został oskarżony o pomówienie, musiał zapłacić 5 złotych 01:41, 17.11.2018
Anatol.2810:11, 17.11.2018
Przecież żydzi się u Nas czuli dużymi panami . Polaków traktowali jak służbe . Też miałem dziadka , babcie , którzy pamiętali te czasy .... 10:11, 17.11.2018
Tadeusz Zwioski10:36, 17.11.2018
Raduje się serce, że możemy oglądać owoce pasji takich ludzi jak pan Ryszard Leszkowski. Serdeczne gratulacje dla wszystkich osób, również młodzieży, którzy czują potrzebę przepracowania "zakazanych tematów". Po latach niesprzyjającego klimatu dla rozmów o naszej bolesnej przeszłości mamy wreszcie okazje by bliżej przyjrzeć się zakorzenionym mitom, stereotypom.
Słyszałem, że kiedyś pan Ryszard próbował na łamach Gazety kartuskiej zachęcić czytelników do dzielenia się własnymi historiami o członkach rodziny wcielonych do Wermahtu. Podobno nie przyszedł ani jeden list. Dziś raczej ogólnie znany jest fakt, że alternatywą dla poboru był Stutthof, zaś ogromna liczba Kaszubów na zachodnich frontach przeszła na stronę aliantów.
Może wkrótce będziemy wiedzieli jeszcze więcej, również o żydowskich mieszkańcach Kartuz, bo nauczymy się lepiej rozmawiać bez tylu zbędnych emocji.
No i miło powitać na łamach Expressu nową, całkiem zgrabnie piszącą, młodą dziennikarkę:) 10:36, 17.11.2018
do> M.Baryżewska11:46, 17.11.2018
Nie uda się ,
jątrzenia u nas , Pani z pochodzenia . 11:46, 17.11.2018
prawomyślny12:10, 17.11.2018
Tak jest! Polska dla Polaków, Ziemia dla ziemiaków! eeech, ręce i nogawki opadają.... 12:10, 17.11.2018
Byla okazja by oddac16:48, 17.11.2018
Np. Poprzez nafsnie nazwy jednej z ulic
My ich pamięci...
Ale my wolimy polityczne nazwy np. Kaczyńskiego
Szkoda że jesteśmy tacy mali 16:48, 17.11.2018
pl21:06, 18.11.2018
nie mali, a mądrzy, szkoda, że tyle jest guuu ich i daje się nabrac na multi kulti, czyli na wpuszczenie lisa do kórnika 21:06, 18.11.2018
Don Pablo16:58, 17.11.2018
Czemu jest robiony jakiś film o żydach co zamieszkiwali prawie sto lat temu Kartuzy? Za sto lat zrobią film o Turkach, Ukraińcach, Białorusinach, Gruzinach którzy żyli w Kartuzach? Nie! Czemu o żydach robia filmy? Nie rozumiem tego. To jakiś inny rodzaj człowieka, że trzeba robic film? Sprawdzac jego historie zycia? O co tu chodzi ludzie? WTF? 16:58, 17.11.2018
Nikoa17:11, 17.11.2018
Bo była to mniejszość która bardzo aktywnie uczestniczyła w życiu miasta, niestety wszyscy domyślamy się jak tragicznie potoczyły się ich losy.. Przodkowie volksdeutsche ,że się pan tak negatywnie wyraża o żydach?? 17:11, 17.11.2018
Don Pablo17:28, 17.11.2018
Proszę nie manipulowac jak TVN. Mój komentarz w żaden sposób nie odnosi sie negatywnie do żydów. Po prostu zadaje newygodne pytania i to Ciebie boli? Dlaczego jest faworyzowana ta mniejszosc? Bo miał sklep, hotel, kamienice? Polak tez miał. Może zróbmy film o wszystkich Polakach przedsiębiorcach z tego okresu? 17:28, 17.11.2018
polko18:15, 17.11.2018
No to proszę zrobić taki film, zamiast negować czyjąś twórczość! 18:15, 17.11.2018
Nikoa19:14, 17.11.2018
Tylko ,że polacy z kartuz nie zniknęli a żydzi już tak, może są ludzie których interesuje co się z nimi stało? Nie wszyscy są ignorantami. 19:14, 17.11.2018
Kazimierz Socha Borz22:37, 17.11.2018
Może jeszcze film o Starych kartuzach 22:37, 17.11.2018
a9222:51, 17.11.2018
podobno przy ul. Sędzickiego na terenie dużego parkingu ( pomiędzy spółdzielnią, a myjnią) kiedyś znajdował się cmentarz żydowski 22:51, 17.11.2018
EwaN21:12, 18.11.2018
Warto robić takie filmy. Czekam na informację kiedy mozna będzie obejrzeć. W Przyjaźni jest cmentarz żydowski ale chyba już nikt o nim nie pamięta ???? 21:12, 18.11.2018
DamianN-S21:14, 18.11.2018
Dziękuję za ten artykuł, który uświadamia nas o naszej różnorodności. Bardzo chętnie zobaczę ten film. 21:14, 18.11.2018
Prawda10:40, 20.11.2018
pytanie: co się stało z naszymi sąsiadami ?
po pierwsze nie sąsiadami, a obywatelami RP, być może chodziło o sąsiedztwo mieszkalne.
Otóż odpowiedź brzmi: Niemcy wymordowali wraz z Polakami, nie żadni naziści z kosmosu, ani hitlerowcy z kosmosu, ale Niemcy i volksdeutsche!
tyle jeśli chodzi o prawdę historyczną 10:40, 20.11.2018
Filmowiec19:23, 20.11.2018
Skoro mamy robić filmy o wszystkich to jeszcze proponuję o kartuskich ormowcach. 19:23, 20.11.2018
6 7
rozwalania deptaka, można będzie cząstkę tej kasy przeznaczyć na elewację tego budynku, który wszyscy codziennie mijamy. Naiwna chyba jestem ? 16:15, 16.11.2018
15 1
Ten budynek ma swojego właściciela któremu przynosi dochody, więc powinien On sam o niego zadbać 17:12, 16.11.2018
5 0
Jak by miał właściciela to już dawno został wyremontowany o ile mi wiadomo wszystkie budynki w Kartuzach w mieniu po Żydowskim zostały przyjęte przez miasto i stanowią jako mienie komunalne lub zaistniał jakiś przekręt tak jak to miało miejsce w Warszawie z aferą Gronkiewicz Walc z reprezentacją budynków. Cała prawdę mogą ujawnić księgi wieczyste rozmawiałem kiedyś z starszymi mieszkańcami Kartuz którzy żyli w tych czasach mowi ze ten budynek należał do rodziny zydowskiej 07:56, 17.11.2018