Nowy ranking bogactwa samorządów. Kto jest liderem w powiecie kartuskim?

Pismo Wspólnota opublikowało swój coroczny ranking zamożności samorządów w 2022 r. W powiecie kartuskim wśród gmin wiejskich liderem jest wciąż Stężyca z dochodem 5810,73 zł na mieszkańca.

Metoda obliczenia wskaźnika rankingowego jest identyczna jak w poprzednich latach. Pominięte zostały dochody z dotacji celowych.

- Wpływ wielkiej, jednorazowej dotacji inwestycyjnej potrafi wywindować samorząd w rankingu. Jest to jednak awans chwilowy (incydentalny) i niemający związku z trwałym wzrostem zamożności - podkreślają autorzy rankingu: Paweł Swianiewicz, profesor nauk ekonomicznych, dyrektor Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz kierownik Katedry Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Julita Łukomska - adiunkt w tej samej Katedrze. - Trzeba tutaj dodać ważne zastrzeżenie. System finansowania samorządów jest coraz bardziej rozchwiany, niestabilny i przez to trudny do interpretacji. Na przykład dotacje otrzymywane z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych przynajmniej częściowo były księgowane jako dochody własne, co zniekształca w pewnym stopniu obraz.

Wpływające do budżetu dochody zostały skorygowane na dwa sposoby. Odjęto tzw. podatek janosikowy oraz do faktycznie zebranych dochodów dodano skutki zmniejszenia stawek, ulg i zwolnień w podatkach lokalnych

- Chodzi o to, aby porównywać faktyczną zamożność, a nie efekty podejmowanych w gminach autonomicznych decyzji odnoszących się do polityki fiskalnej. Ta poprawka odnosi się wyłącznie do samorządów gminnych, bo powiaty i województwa nie podejmują żadnych decyzji odnoszących się do podatków - tłumaczą twórcy zestawienia.

Skorygowane w ten sposób dochody podzielono przez liczbę ludności każdej jednostki samorządowej.

"Psucie systemu finansowania samorządów"

Autorzy rankingu zwrócili uwagę na kilka ogólnych tendencji i zjawisk, z których znaczna część budzi ich niepokój.

- Pojęcie „dochody własne” staje się coraz bardziej niejasne. Można by się spodziewać, że to dochody wypracowane w oparciu o stabilne, przejrzyste reguły. Tymczasem pod koniec 2022 r. za pomocą mało czytelnego algorytmu rząd dosypał do budżetów samorządowych 13,7 mld zł z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych - tłumaczą P. Swianiewicz i J. Łukowska. - Pod koniec 2021 r. Ministerstwo Finansów przekazało samorządom duże pieniądze. Ponieważ wpłynęły one na konta gmin niedługo przed końcem roku, nie było możliwości wydania ich przed styczniem i w ten sposób sztucznie zawyżyły końcowy bilans nadwyżki bieżącej. Zostały one przekazane na podstawie epizodycznych przepisów wprowadzonych przez tzw. tarcze okołocovidowe.

Warto zauważyć, że narzucanie rozwiązań mocno zmniejszających przejrzystość danych finansowych to niedoceniany w dotychczasowych dyskusjach i opracowaniach aspekt psucia systemu finansowania samorządów. Pogorszenie transparentności finansów publicznych dotyczy więc nie tylko budżetu państwa (na co zwracało już uwagę wielu komentatorów), ale i budżetów samorządowych.

Stężyca niezmiennie liderem w pow. kartuskim 

Samorządy w rankingu podzielono na: województwa i miasta wojewódzkie, miasta na prawach powiatu, powiaty, miasta powiatowe, miasta inne i gminy wiejskie. W rankingu ogólnopolskim wśród województw triumfuje mazowieckie, pomorskie jest na 13. pozycji. 

Wśród miast wojewódzkich najwyżej jest Warszawa, wśród miast na prawach powiatu - Sopot. W kategorii powiatów na 1. miejscu znalazł się pow. człuchowski, wśród miast powiatowych - Polkowice, miasteczek - Łeba, a wśród gmin wiejskich na czele uplasowała się gm. Kleszczów. 

W powiecie kartuskim od lat na czele znajduje się gmina Stężyca. W tym roku spadła ona jednak z 68. miejsca w kategorii "gminy wiejskie" na 87. Duży spadek - z 341 na 802. miejsce zanotowały gm. Somonino i gm. Przodkowo (ze 198. pozycji na 1099).

Powiat kartuski w zestawieniu ogólnopolskim wśród powiatów znalazł się na 253 pozycji (181. w 2022 r.) z dochodem na mieszkańca w wysokości 947,21 zł. 

Ranking gmin powiatu według dochodu na jednego mieszkańca:

1. Stężyca - 87. miejsce w kategorii "gminy wiejskie", dochód: 5810,73 zł

2. Sulęczyno - 145. miejsce (gminy wiejskie), dochód: 5408,18 zł

3. Chmielno - 450. miejsce w kat. "miasta inne", dochód: 4809,59 zł

4. Sierakowice - 628. miejsce (gminy wiejskie), dochód: 4638,37 zł

5. Somonino - 802. miejsce (gminy wiejskie), dochód: 4477,90 zł

6. Żukowo - 239. miejsce (miasteczka), dochód: 4474,58 zł

7. Kartuzy - 91. miejsce (miasta powiatowe), dochód: 4261,94 zł

8. Przodkowo - 1099. miejsce (gminy wiejskie), dochód: 4225,67 zł. 

Z rankingiem Wspólnoty można zapoznać się TUTAJ.