Kartuzy. Wystawa #StolenMemory. Pomóż odnaleźć rodziny ofiar obozów koncentracyjnych

Od 29 kwietnia do 25 maja przy Muzeum Kaszubskim w Kartuzach będize można oglądać polsko-ukraińską wystawę #StolenMemory, zrealizowaną przez Arolsen Archives – Międzynarodowe Centrum Badań Prześladowań Nazistowskich. Prezentuje historie i przedmioty ofiar obozów koncentracyjnych, zachęca do włączenia się w poszukiwania rodzin, którym dziś zwracane są pamiątki po bliskich.

Wśród zachowanych przedmiotów są obrączki ślubne, zegarki, długopisy czy portfele ze zdjęciami. #StolenMemory to kampania, której celem jest zwrot zachowanych z czasu II wojny światowej depozytów.

- Od czasu rozpoczęcia kampanii w 2016 r. odnaleziono już ponad tysiąc rodzin na całym świecie. Wystawa nie jest jednak opowieścią o zachowanych w archiwum przedmiotach. Pamiątki te stają się punktem wyjścia do odtworzenia historii ofiar nazistowskich prześladowań i przywracania pamięci o ich tragicznych losach - opowiadają organizatorzy wystawy. 

Cel wystawy: zwrócenie uwagi i pozyskanie wsparcia w poszukiwaniach

Zdjęcia przedmiotów prezentowane na wystawie zostały oznaczone kategoriami „poszukiwani” oraz ”odnalezieni”. W pierwszym przypadku chodzi o pamiątki, których jeszcze nie udało się zwrócić rodzinom. To jednocześnie apel o przyłączenie się do poszukiwań, ponieważ w Arolsen Archives wciąż znajduje się 2000 rzeczy czekających na zwrot. Wśród nich jest kilkaset przedmiotów należących do osób pochodzących z Polski i Ukrainy.

Druga kategoria odnosi się do przedmiotów osobistych, które już zostały zwrócone. Dzięki niej można poznać głębiej nie tylko historie osób prześladowanych, ale również to, w jaki sposób udało się po wielu latach od zakończenia II wojny światowej odnaleźć bliskich ofiar i zwrócić im zrabowane pamiątki.

"Wydawało się, że to się już nie powtórzy"

Wystawa miała w 2024 roku dotrzeć do miast na terenie zachodniej Ukrainy, skąd pochodziło wielu prawowitych właścicieli pamiątek. Wybuch wojny uniemożliwił jednak realizację tego planu, więc trasa ekspozycji została pomyślana tak, by dotrzeć do ukraińskich odbiorców w inny sposób: przez Polskę.

Przez długi czas wydawało się, że trudny temat wystawy, odnoszący się do ludzkich losów w czasie drugiej wojny światowej, prześladowań hitlerowskich, pozbawienia wolności i godności człowieka, jest tematem, o którym w żadnym wypadku nie wolno zapomnieć, ale który należy już do przeszłości. Wydawało się, że coś takiego już się nie powtórzy w takiej czy innej formie, jakiej byśmy się mogli spodziewać. Tymczasem w Ukrainie toczy się wojna. Niszczeni są ludzie, ich tożsamość, godność, własność i wiele z tego, co osiągnęli jako państwo i jako społeczeństwo  - podkreśla Floriane Azoulay, dyrektor Arolsen Archives. - Od ponad trzech lat za wschodnią granicą Polski popełniane są potworne zbrodnie przeciwko ludzkości. Po raz kolejny wiele rodzinnych historii zostanie lub już zostało przerwanych, a dzieci i wnuki będą dorastać w traumie. Wydawało się, że wojna napastnicza na terytorium Europy już się nie powtórzy, ale kiedy Rosja zaatakowała Ukrainę, stało się jasne, że nic nie jest pewne i nikt nie może czuć się bezpieczny. Pokój nie może być traktowany jako coś oczywistego – dodaje

Wojna nie przerwała współpracy w Europie, ale ją wzmocniła. Konieczne było bowiem znalezienie polskich i ukraińskich partnerów, dzięki którym realizacja poszczególnych odcinków trasy wystawy objazdowej będzie możliwa.

Ekspozycja dotrze również do miejsc położonych w pobliżu polsko-ukraińskiej granicy, miast, w których schronienie znalazło wielu uchodźców, a także miejsc pamięci.

Oficjalne otwarcie wystawy odbędzie się 29 kwietnia o godz. 14.00 w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach.