Podczas spisu warto przyznać się do kaszubszczyzny. Skąd więc kontrowersje?

Już niebawem, bo 1 kwietnia rozpocznie się Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Będzie się odbywał głównie przez internet i jest obowiązkowy. Kaszubskie organizacje zachęcają, by w formularzu wskazywać swoją kaszubską przynależność etniczną i fakt posługiwania się językiem kaszubskim. Jeden z prawicowych tygodników dostrzega w tym jednak spory problem.

Narodowy Spis powszechny Ludności i Mieszkań potrwa od 1 kwietnia i potrwa do końca września. Udzielanie odpowiedzi na pytania zawarte w formularzu spisowym jest obowiązkowe. Wszystkie zebrane informacje objęte są tajemnicą statystyczną. Tym razem wiodącą formą będzie samospis internetowy, ale osoby, które dadzą rady z niej skorzystać, będą mogły wziąć udział w spisie telefonicznie lub poprzez rachmistrza spisowego.

Tak jak podczas spisu odbywającego się dziesięć lat temu jednym z ważnych zagadnień zawartych w formularzu spisowym jest kwestia narodowości, języka i przynależności do mniejszości narodowej lub etnicznej. To pytania szczególnie ważne dla Kaszubów.

Przyznawanie się do swojej kaszubskiej tożsamości i używania języka kaszubskiego przekłada się nie tylko na określenie faktycznej liczby Kaszubów, ale ma znaczenie również dla późniejszego pozyskiwania środków na nauczanie języka kaszubskiego czy na przedsięwzięcia związane z podtrzymywaniem kultury regionu. 

(...) Tegoroczny spis będzie interesujący także z uwagi na fakt, że jego wyniki będzie można porównać ze spisem sprzed 10 lat, zadane wówczas pytania o narodowość, przynależność etniczną i język będą bowiem powtórzone w niezmienionej formie - pisze Sławomir Lewandowski, redaktor naczelny miesięcznika "Pomerania".

Akcję związaną ze spisem powszechnym organizuje Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Będzie miała ona na celu zachęcenie mieszkańców regionu, by w spisie przyznawali się do swojej przynależności etnicznej i by nie obawiali się wskazać, że używają języka kaszubskiego, nawet sporadycznie.

Inauguracja kampanii informacyjnej ma nastąpić podczas obchodów Dnia Jedności Kaszubów 19 marca. 

Krok dalej idzie Stowarzyszenie "Kaszebsko Jednota", które zachęca do deklarowania podczas spisu narodowości kaszubskiej. 

(...) Narodowość to deklaratywna, oparta na indywidualnym odczuciu cecha każdego człowieka, wyrażającą związek emocjonalny, kulturowy lub związany z pochodzeniem rodziców, z określonym narodem lub wspólnotą etniczną.

(...) Pamiętajmy, że narodowość to nie obywatelstwo, czyli przynależność do danego państwa. Polski dowód lub paszport nie czyni nas z automatu Polakami - czytamy na stronie organizacji. 

Być może to wywołało obawy autora artykułu w prawicowym tygodniku "wPolityce". Napisał on, że "kampania nawołująca do deklaracji kaszubskiej narodowości wywołuje zamęt". Autor wskazuje, że chociaż w spisie z 2011 roku tylko 16 377 wybrało narodowość kaszubską jako jedyną, to występuje tendencja wzrostowa i jest ona "niepokojąca".

(...) Uznanie bowiem Kaszubów za oddzielny naród stanowi zagrożenie dla jedności całego narodu polskiego i również osłabia kaszubskość, która czerpała i nadal czerpie z ogólnopolskiego dziedzictwa narodowego (...) - pisze dr Rafał Maliszewski. 

Tymczasem formularz spisowy dopuszcza możliwość deklarowania narodowości kaszubskiej i polskiej jednocześnie. Dlatego największa kaszubska organizacja, podczas akcji informacyjnej w trakcie poprzedniego spisu powszechnego zachęcała do wpisywania prawdy, a więc tego, że Kaszubi są Polakami, ale jednocześnie nie wstydzą się swojej przynależności etnicznej.