Coraz młodsi negatywnie odczuwają skutki izolacji i zdalnego nauczania. Do CIK w Kartuzach przychodzą nawet 10-latki

Już nawet rodzice 10-latków szukają wsparcia w Centrum Interwencji Kryzysowej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kartuzach. Dzieci i młodzież coraz gorzej znoszą przedłużaną z tygodnia na tydzień izolację i naukę przez komputer. Rodzice, ale i szkoły zgłaszają objawy depresji i myśli samobójcze u uczniów. Konsekwencje pandemii są więc dużo poważniejsze niż przepełnione szpitale i zniszczona gospodarka. 

Mimo, że na początku roku przeprowadzono szczepienia nauczycieli przeciwko koronawirusowi, co miało gwarantować powrót do normalności w nauczaniu, rząd postanowił zamknąć definitywnie szkoły, przedszkola i żłobki. Teraz obostrzenia zostały przedłużone do 18 kwietnia. 

Dla młodszych uczniów oznaczało to powrót przed komputery, a dla starszych - przedłużenie izolacji i konieczność kontynuowania nauki zdalnej. O negatywnych skutkach takich rozwiązań coraz głośniej mówią rodzice dzieci i nauczyciele. 

Nauczanie zdalne nie działa

- Decyzje rządu są nielogiczne i niespójne. Jednego dnia mówi się jedno, a już za chwilę mamy coś zupełnie innego - mówi pani Maria z Kartuz. - Jako dorośli mamy problem, żeby się w tym połapać. A co mają powiedzieć nasze dzieci? Okazało się, że chociaż nauczyciele się szczepili, to szkoły zamknięto. Dlaczego? Tego nikt nie potrafi sensownie wyjaśnić. Widzę też wyraźnie po moich dzieciach, że nauka przez komputer nie działa. Na początku było jakoś inaczej, bo to było nowe doświadczenie dla dzieciaków i chętnie siadały przed komputerem. Teraz już mają tego serdecznie dość, przestały się uczyć.

Dramatyczny wpis zamieścił jakiś czas temu na Facebooku dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1 w Kartuzach Dariusz Zelewski. 

- Moim zdaniem stoimy przed ogromną katastrofą. Nie finansową, nie związaną z upadającymi firmami czy zwiększającym się bezrobociem. Największe zagrożenie widzę w bezrefleksyjnym przechodzeniu na tzw. zdalne nauczanie i zamykaniu szkół (...) - napisał. - (...) Po roku eksperymentowania z edukacją uważam, że obecnie jest najgorzej z tzw. edukacją zdalną. Uczniowie udają, że uczą się zdalnie, nauczyciele uwierzyli w to, że skoro MEiN wprowadziło do obiegu zwrot: nauka zdalna, to znaczy, że nic się nie zmieniło i uczymy jakby nigdy nic. A moim zdaniem, ani nie uczymy, ani uczniowie się nie uczą. 

Dyrektor kartuskiej "Jedynki" zwrócił uwagę, że pełne nauczanie zdalne powinno być w szkołach wprowadzone jako ostateczność. Podkreślił też, że wszystkim nam przyjdzie zderzyć się "z pokoleniem, które wpada w depresję, które nie zbuduje relacji, które nie będzie umiało współpracować, które za kilka lat nie będzie miało szans na rynku pracy".

Dzieci i nastolatki mają kłopoty

O tym, że nie jest dobrze i że dzieci naprawdę cierpią z powodu izolacji i przesiadywania wiele godzin przed komputerami mówi też Anna Kuczkowska, kierownik Centrum Interwencji Kryzysowej w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Kartuzach. Największe problemy mają nastolatki, ale okazuje się, że wsparcia wymagają coraz młodsze dzieci. 

- Grupą wiekową najbardziej dotkniętą przez pandemię są nastolatki, choć od pewnego czasu zauważamy, że zgłaszają się do Centrum zaniepokojeni rodzice dzieci w grupie wiekowej już od 10 lat - podkreśla Anna Kuczkowska. - Rodzice, a zdarza się też, że szkoły zgłaszają objawy depresji, myśli samobójcze, objawy świadczące o uzależnieniu od komórki i komputera, w tym od gier komputerowych oraz uwikłanie się w pułapkę szkodliwych relacji zawieranych z osobami czy grupami na tzw. czatach.

Jakie czynności, zachowania dziecka powinny wzbudzić niepokój? Co powinno przykuć naszą uwagę i jak reagować?

Uzależnienie, ale i beznadziejność

- Rozumiem, że mówimy o zagrożeniach wynikających z korzystania komputera, telefonu, które stały się koniecznością w nauce zdalnej. Choć Internet należy oceniać pozytywnie, to niestety czyha w nim sporo zagrożeń, na które narażone są dzieci. Kategoria zagrożeń czyhających w sieci może przyczynić się do uzależnień behawioralnych czyli zaburzeń nawyków i popędów - wyjaśnia Anna Kuczkowska. - Do tej grupy zaliczamy między innymi aktywności związane z urządzeniami umożliwiającymi poruszanie się w świecie "wirtualnym". Te zachowania stają się zagrażające, gdy dziecko traci nad nimi kontrolę. Ulubiona czynność, hobby, która do tej pory wywoływała radość, motywację, satysfakcję przeradza się w uzależnienie wówczas, gdy dziecko, nastolatek przeżywa inne emocje takie jak: stres, lęk, złość, napięcie, beznadziejność czy poczucie pustki. Mimo ich negatywnego wpływu na codzienność, samopoczucie, nastrój, dziecko odczuwa przymus i pragnienie wykonywania dalej tych czynności. Dziecko zaniedbuje ważne sprawy związane z nauką, rodziną, przyjaźnią. Przede wszystkim doświadcza strat na zdrowiu psychicznym jak i somatycznym.

Jak podkreśla szefowa Centrum Interwencji Kryzysowej pandemia przyczyniła się do pogorszenia stanu zdrowia psychicznego zwłaszcza wśród tych osób, które już wcześniej zmagały się z problemami. Drugą grupą osób najbardziej narażoną na jej negatywne oddziaływanie są właśnie nastolatki i dzieci.

- Należy pamiętać, że depresja nastolatka nie zawsze odpowiada wyobrażeniu smutku i płaczliwości. Może przybierać formę zaburzeń somatycznych, m.in. wycofanie się z relacji i aktywności. Depresji nastolatków towarzyszy nasilony lęk. Dziecko może się nadmiernie objadać albo wręcz przeciwnie przestać jeść. Może właśnie uciekać w gry lub używki, samookaleczać się. Wreszcie też może przesypiać większość doby lub mieć problemy z zaśnięciem. Jeśli niepokojące zachowanie dziecka trwa ponad 2 tygodnie, jest to powód do konsultacji specjalistycznej - zaznacza Anna Kuczkowska. 

Trzeba reagować

Jeżeli chodzi o odpowiednią reakcję, to wiele zależy od doświadczenia nauczycieli, ale i czujności samych rodziców. Czasami warto jednak skorzystać z wiedzy specjalistów. 

- Mogę zachęcić do korzystania z oferty specjalistycznej Centrum Interwencji Kryzysowej w zakresie uzależnień behawioralnych - podkreśla Anna Kuczkowska. - Wychodząc też naprzeciw pojawiającym się problemom związanym ze zdalną nauką, zespół specjalistów Centrum opracowuje program warsztatów dla rodziców, dotyczący wzmocnienia kompetencji wychowawczych w obrębie higieny cyfrowej.