Jezioro Tuchomskie. Motorówki i skutery utrapieniem mieszkańców. "Zagrażają nawet życiu!"

Na brzegu Jez. Tuchomskiego w Warzenku pojawiły się kłody i głazy. To sposób, by uniemożliwić wodowanie się tam motorówek i skuterów. Jezioro to jest jedynym w okolicy, na którym nie ma strefy ciszy, ale mieszkańcy przyznają, że zachowania motorowodniaków są niebezpieczne. O ograniczenie pływania motorówek na tym akwenie chcą walczyć m.in. mieszkańcy Warzenka z sołtysem Tadeuszem Skrzyńskim na czele czy wędkarze z żukowskiego koła. 

Jezioro Tuchomskie niedawno "zasłynęło" w całej Polsce. Nie ze względu na jego walory przyrodnicze. To tutaj odbyła się pierwsza w kraju wielogodzinna akcja gaśnicza płonącego samochodu elektrycznego, który był zaparkowany nad brzegiem jeziora. 

A od kilku tygodni nad tym samym brzegiem, w Warzenku, trwa batalia.

Bitwa o głazy i kłody

Powodem są kłody i głazy ustawione na południowym brzegu jeziora, w miejscu, gdzie zawsze wodowały się motorówki i skutery. Motorowodniacy je odsuwają, a sołtys, mieszkańcy Warzenka i leśnicy, przesuwają na dawne miejsce. I tak jest co kilka dni.

Sołtys Tadeusz Skrzyński i leśniczy leśnictwa Borowiec przyznają, że to jeden ze sposobów był uniemożliwić motorowodniakom wodowanie tam swoich łodzi.

- Teren nad jeziorem należy do Nadleśnictwa Kolbudy, a zgodnie z ustawą o lasach ruch motorowerem, pojazdem silnikowym (samochodem, motocyklem czy quadem), dozwolony jest tylko na drogach publicznych - mówi nam leśniczy Jarosław Gadziński. 

Dzika plaża w Warzenku do takich nie należy. Za to jest miejscem, gdzie mieszkańcy Trójmiasta, okolic i turyści wodują swoje skutery i motorówki. Co ważne, Jezioro Tuchomskie jest bodaj jedynym na Kaszubach, gdzie nie obowiązuje strefa ciszy. Właściciele motorówek i skuterów mogą poruszać się po nim bezkarnie. Ale czy wodować łodzie?

Sołtys Tadeusz Skrzyński od lat czyni starania, żeby ograniczyć korzystanie z jeziora Tuchomskiego przez motorowodniaków. Podkreśla, że w Warzenku, gdzie podjeżdżają auta z motorówkami i skuterami, nie można wodować tego sprzętu. 

Jak czytamy w ustawie Prawo Wodne, slipowanie łodzi za pomocą specjalnych przyczep, może odbywać się wyłącznie w miejscach do tego wyznaczonych. Wprowadziła to nowelizacja ustawy z 2021 roku - do tej pory potrzebne było wybudowanie specjalnego slipu. Dzika plaża w Warzenku nie ma żadnego specjalnie wyznaczonego miejsca do wodowania łodzi.

- Mieszkam tu całe życie. To jezioro jest piękne, cenne przyrodniczo i krajobrazowo i nie mogę patrzeć na to, jak jest niszczone - mówi Tadeusz Skrzyński. - Huk, ryk silników, zwłaszcza w sezonie, jest nie do zniesienia. Niech pani sobie wyobrazi, jak można tu spokojnie wypoczywać, wędkować, korzystać z jeziora, gdy dziennie porusza się po nim nawet kilkanaście motorówek i skuterów! Przecież to niemożliwe! Latem cała ta plaża zastawiona jest motorówkami i skuterami.

"Niedługo dojdzie tu do tragedii"

Problemy z motorówkami nasiliły się w ostatnich dwóch, trzech latach. Sołtys Warzenka podkreśla, że pływający skuterami stwarzają ogromne niebezpieczeństwo. 

- Gdy taka motorówka czy skuter zbliży się do łodzi, kajaka, to przecież wywrotka murowana. A takich tu nie brakuje. Co gorsza, podjeżdżają blisko osób kąpiących się. Urządzają sobie wyścigi. Przyczepiają pontony i materace i ciągną je przez całe jezioro. Z roku na rok jest coraz gorzej. Niedługo dojdzie tu do tragedii - mówi Tadeusz Skrzyński. 

Nie tylko motorówki są utrapieniem. Nie brakuje też takich, którzy wjeżdżają samochodami prosto do jeziora. W sieci pojawiły się zdjęcia pick-upa, który w Warzenku wjechał do wody, by w taki sposób zwodować swój skuter. 

- I to z pewnością nie był pierwszy raz. Ile substancji z takich samochodów musi wydostawać się do wody! Proszę sobie wyobrazić, że w zeszłym roku przyłapałem kierowców quada, którzy rozjeżdżali tutaj brzeg jeziora, wjeżdżali do wody. Pytam się jednego, co on właściwie robi. A ten odpowiada: przecież tu nie ma zakazu poruszania się pojazdami napędzanymi silnikami spalinowymi. Opadła mi szczęka - mówi Tadeusz Skrzyński. 

Kiedyś było tu pięknie. Dziś uciekają nawet ptaki

Strefa ciszy na Jeziorze Tuchomskim obowiązywała do 2004 roku. Wówczas, staraniem wędkarzy z gdańskiego koła Związku Wędkarskiego, została zniesiona. Zdaniem sołtysa chcieli ułatwić sobie dostęp do jeziora podjeżdżając samochodami bliżej brzegu.

- Kiedyś to jezioro było rezerwowym ujęciem wody pitnej dla Gdańska - opowiada Tadeusz Skrzyński. - Było tu przepięknie. Teraz też jest, ale chyba nie na długo. Ubolewam nad tym, że decyzja o zniesieniu strefy ciszy została podjęta bez jakichkolwiek konsultacji z mieszkańcami. Postawili nas przed faktem dokonanym. Mówili o tym, że skutery i motorówki mogą pomóc napowietrzyć jezioro. Ale to, co dzieje się przez ostatnie dwa, trzy lata, w czasie urlopowym, woła o pomstę do nieba. 

Gdzie w tym wszystkim są ludzie? Gdzie zwierzęta, ptactwo? - pyta się sołtys i wymienia gatunki bytujące nad Tuchomskim.

- To kormorany, łabędzie, bytował tu bielik, są kaczki, czapla biała, czajka, kilka odmian jastrzębi, żurawie. Przepisy mówią wyraźnie, że kto płoszy zwierzynę będącą pod ochroną, podlega karze. Jak te ptaki mają się bronić? Tylko stąd uciekać. 

Choć wody jeziora do najczystszych nie należą, to nie można odmówić mu walorów przyrodniczych. Mówi nam o nich leśniczy leśnictwa Borowiec. 

- Potwierdzam, że skutery i motorówki są bardzo uciążliwe dla przyrody. Wywołują hałas, który płoszy zwierzęta. Na jednym z brzegów jeziora mamy piękny, bardzo wartościowy przyrodniczo 150-letni drzewostan bukowy. Jest tam mnóstwo drzew dziuplastych, które są schronieniem dla wielu gatunków ptaków - opowiada. - Niestety jezioro to przyciąga coraz więcej ludzi, a nie wszyscy korzystają z niego odpowiedzialnie - mówi Jarosław Gadziński. 

Jezioro na granicy trzech gmin i dwóch powiatów

W sprawie Jeziora Tuchomskiego odbywały się już spotkania - mieszkańców, samorządowców, policji, właścicieli ośrodka wypoczynkowego.

Samorządowcy wysyłali pisma, a mieszkańcy petycje. Sęk w tym, że jezioro leży na terenie trzech gmin: Żukowo, Przodkowo i Szemud oraz dwóch powiatów: kartuskiego i wejherowskiego. To dodatkowo utrudnia podjęcie jakiejkolwiek decyzji.

Wędkarze z Koła Wędkarskiego PZW 82 „Gryf” Żukowo od roku są opiekunami jeziora. Do tej pory opiekował się nim  Okręg Gdańsk PZW. 

Wędkarze z Żukowa wraz z radą sołecką z Tuchomia (gm. Żukowo) w zeszłym roku składali do Starostwa Powiatowego w Kartuzach petycję. Wnioskowali o przywrócenie tam strefy ciszy. To rada powiatu może wprowadzić taki obowiązek stosowną uchwałą.

Rafał Dzierzgowski, prezes żukowskiego koła mówi nam, że choć pismo zostało wysłane w sierpniu, 2022 roku, to do kwietnia 2023 nie otrzymali oni żadnej odpowiedzi. 

- Motorowodniacy nawet nam, wędkarzom, utrudniają korzystanie z tego jeziora - mówi. 

"Są aroganccy i grożą"

W treści petycji wysłanej do starostwa w Kartuzach czytamy:

"Hałas, zanieczyszczanie wody i nieprzyjemny zapach spalin oraz niewłaściwe zachowanie się szalejących na jeziorze motorowodoniaków, które zagraża bezpieczeństwu innych osób korzystających z jeziora czy brak nadzoru jakichkolwiek służb nad amatorami skuterów wodnych, spowodowało, że ludzie obcujący z przyrodą i wypoczywający nad tym akwenem, mówią stanowczo: żądamy powrotu strefy ciszy"

Wędkarze piszą wprost o "arogancji, bezczelności większości uczestników sprzętu motorowodnego". Podkreślają, że na plaży, także w Tuchomiu, "wodują się skutery wodne, wielkie łódki, pontony z wielkimi silnikami motorowymi, rozpychając się pomiędzy plażowiczami, nierzadko grożąc niczemu winnym użytkownikom plaży".

"Bezczelnie pozostawiają w wodzie przyczepki do wożenia sprzętu, tym samym uniemożliwiają dalsze relaksowanie się plażowiczom. Kiedy już motorowodniacy uruchomią swoje sprzęty, żeby pokazać swoją siłę i dominację nad plażowiczami, podpływają tak blisko kąpiących się, robiąc nieprzyjemne fale, zagrażają zdrowiu, a nawet życiu".

Wędkarze piszą, że dokładnie tak samo dzieje się na stanowiskach wędkarskich.

"Motorowodniacy rozpychają się z przyczepkami pomiędzy nierzadko bardzo drogim sprzętem wędkarskim. Następnie, kiedy wjadą już do wody, pozostawiają przyczepy w miejscu wodowania, czyli w wodzie, a z przyczep płucze się cały smar, oleje."

"Ichtiolodzy również mówią jednym głosem: pływanie na skuterach powoduje niszczenie roślinności podwodnej, tarlisk ryb. Hałas uniemożliwia żerowanie rybom dodatkowo skutery i łodzie z silnikami motorowymi powodują zanieczyszczenia spalinami, paliwem. Jezioro Tuchomskie było objęte wcześniej strefą ciszy. Jeżeli powodem wycofania się z jego ustanowienia była konieczność napowietrzenia jeziora i poprawa warunków życia ryb w jeziorze sugerujemy, aby znaleźć inny sposób na poprawę jakości wody. Przyzwolenie na opływanie jeziora przez skutery przynosi więcej szkody niż pożytku."

Skutery podpływają nawet do żaglówek

W zeszłym roku w samym Tuchomiu, na wschodnim brzegu jeziora, powstała szkółka żeglarska. Utworzono ją z inicjatywy sołectwa Tuchom i tutejszego Koła Gospodyń Wiejskich. Zagospodarowano brzeg, wybudowano pomost. Dzieciaki ruszyły na żaglówki. Przedsięwzięcie to zdobyło nawet wojewódzką nagrodę za najlepszą inicjatywę finansowaną z Funduszu Sołeckiego. 

Ale i tutaj naukę żeglarstwa utrudniają podpływające zbyt blisko żaglówek skutery czy motorówki. Mówi nam o tym prezes KGW Tuchom Barbara Klawikowska. 

- To prawda, instruktorzy już wcześniej zgłaszali nam takie problemy. Przecież to ogromnie niebezpieczne - mówi. - Rozjeżdżali nam samochodami plażę, bo chcieli wjechać tymi motorówkami do wody, nawet pomiędzy leżącymi tam plażowiczami! Człowiek tak stara się, dba o otoczenie, a tutaj takie coś. Już w tym roku umieściliśmy na plaży nowy regulamin. Zobaczymy, czy coś to da. 

Także wędkarze w swoim piśmie do Starostwa Powiatowego zwracali uwagę, że takie warunki - obecność motorówek i skuterów, nie sprzyjają szkoleniu młodzieży. 

"Nie możemy dopuścić, by jezioro zniknęło"

Idziemy z sołtysem Tadeuszem Skrzyńskim na brzeg jeziora. Jest sobotni kwietniowy poranek, piękna słoneczna pogoda, tafla jeziora jest gładka. Na razie motorówek nie widać. Dostępu do brzegu wciąż bronią głazy i kłody. 

- Chcemy może w przyszłości zrobić tutaj pomościk dla mieszkańców, będziemy się starać o pozwolenia, by zadbać o ten brzeg - pokazuje sołtys. - Ludzie chcieliby sobie popływać łódką czy kajakiem, powędkować, normalnie korzystać z jeziora. Ale jak mają to robić, gdy pływa tu pełno motorówek? Jesteśmy zepchnięci do "wypoczynkowego podziemia" - mówi - Jest takie zdanie: "człowiek to brzmi dumnie", ale niestety widzimy, jak ta cała cywilizacja wygląda. Tony śmieci, brudne morza, rzeki i jeziora. Nie możemy dopuścić, aby kolejne jezioro zniknęło, zostało zdegradowane.

Leśniczy Jarosław Gadziński podkreśla, że kłody i głazy są rozwiązaniem tymczasowym. 

- Być może będziemy musieli pomyśleć w Nadleśnictwie o innym sposobie. Trzeba będzie też zaangażować Straż Leśną i policję - mówi nam. 

Samo Nadleśnictwo Kolbudy, także przychyla się do utworzenia strefy ciszy na Jeziorze Tuchomskim. 

"Duża część lasów w naszym zarządzie okala jezioro. Z naszej ogólnej wiedzy przyrodniczej możemy potwierdzić, że hałas i spaliny negatywnie wpływają na zwierzęta i rośliny powodując stres, choroby i inne zaburzenia funkcjonowania. Hałas i płoszenie zwierząt w lesie jest zabronione z ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach(...)." - cytują pismo z Nadleśnictwa wędkarze w swojej petycji.

A co na to właściciele motorówek?

Udało nam się porozmawiać z jednym z wędkarzy, który korzysta z łodzi silnikowej przy połowie ryb. Podkreśla, że nad jeziorem przydałby się porządny slip do łodzi. 

- To jest chyba główna wada, ponieważ każdy wodujący łódź, skuter, robi to w miejscu, gdzie kąpią się dzieci i nie jest to bezpieczne. Wiem, bo sam wodowałem w tym miejscu łódkę. Do tej pory nie widziałem tam jakiegokolwiek zakazu. Ja sam nie posiadam motorówki, tylko małą łódkę wędkarską z silnikiem 10KM. Co do silników spalinowych, to kiedyś usłyszałem w gronie koła wędkarskiego, iż silniki spalinowe bardzo dobrze napowietrzają wodę i jest to pożyteczne dla środowiska wodnego oraz żyjących w nim ryb. Wracając do niebezpiecznych sytuacji, idiotów nie brakuje i podzieliłbym tych ludzi pół na pół. Nie raz widziałem przepływające jednostki za blisko supów, kajaków czy też kąpiących się dzieci. Wiadomo, wszystko jest dla ludzi, tylko trzeba umieć z tego korzystać - mówi nam chcący zachować anonimowość wędkarz.

Jego zdaniem powinny być prowadzone kontrole trzeźwości osób kierujących motorówkami i skuterami.

- Ciężko mi określić czy jestem za zakazem pływania jednostkami spalinowymi. Na Kaszubach większość jezior jest z zakazem jednostek spalinowych, głównie w Kaszubskim Parku Krajobrazowym. Musimy też wziąć pod uwagę, że jest jedyne jezioro w okolicy, gdzie nie ma zakazu pływania jednostkami spalinowymi - mówi. 

Co dalej?

Pomysłem sołtysa i rady sołeckiej z Warzenka jest wprowadzenie zakazu wytwarzania fal na Jeziorze Tuchomskim. Takie rozwiązania wprowadzono na niektórych mazurskich akwenach.

Tadeusz Skrzyński zebrał już ponad 200 podpisów mieszkańców. Na czwartkowej sesji Rady Gminy w Przodkowie złoży petycję w tej sprawie. 

Wicestarosta powiatu kartuskiego Piotr Fikus z kolei przyznaje, że brak odpowiedzi na petycję żukowskich wędkarzy i rady z sołeckiej z Tuchomia, był przeoczeniem. 

- Na pewno przeprosimy za to - mówi. 

W czwartek 4 maja w Starostwie Powiatowym w Kartuzach zorganizowane zostanie spotkanie w sprawie Jeziora Tuchomskiego. Zaproszeni są przedstawiciele sołectw, a także znajdującego się nad tym akwenem ośrodka wypoczynkowego. 

Piotr Fikus zapowiada, że planowane jest także kolejne spotkanie, tym razem z samorządowcami - wójtami Szemudu, Przodkowa i burmistrzem Żukowa oraz starostami kartuskim i wejherowskim. 

Do sprawy będziemy wracać