Kto ma prawo wybierać sołtysa? Jest protest na przebieg głosowania

Czy o możliwości głosowania w wyborach na sołtysa powinno decydować faktycznie miejsce zamieszkania czy zameldowania w danej miejscowości? Tę kwestię będzie musiała rozstrzygnąć gmina Sierakowice w związku z protestem na procedurę wyboru sołtysa, który wpłynął do tamtejszego urzędu. Podobny problem może dotyczyć jednak innych samorządów. 

W części gmin wybory sołeckie już się zakończyły, w wielu nadal jeszcze odbywają się zebrania podczas których wybierani są sołtysi i rady sołeckie. To standard, ponieważ wyboru sołtysa dokonuje się nie później niż 6 miesięcy od wyborów do rad gmin.

Standardowo przebiega też zazwyczaj procedura wyboru sołtysa - podczas zebrania sołeckiego mieszkańcy dostają karty do głosowania i wybierają spośród zgłoszonych kandydatów. W statutach sołectw można znaleźć zapisy, z których wynika, że wyboru sołtysa dokonują "mieszkańcy uprawnieni do głosowania". Urząd określa liczbę mieszkańców, ale weryfikacja osób biorących udział w zebraniu sołeckim odbywa się najczęściej na podstawie listy obecności.

Bywa, że karty do głosowania dostają wszyscy obecni na sali. Najczęściej nie ma tak dokładnej weryfikacji wyborców jak przy wyborach samorządowych czy parlamentarnych. 

Jest protest wyborczy

O tym, że może to być problematyczne i że określenie "mieszkańcy uprawnieni do głosowania" może być zbyt ogólne świadczy protest w sprawie wyborów sołtysa, który wpłynął do Urzędu Gminy Sierakowice. Autor wskazuje, że "zaniechano weryfikacji osób wpisujących się na listę do głosowania na zabraniu wiejskim".

Podkreśla, że wśród uczestników zebrania krążyła lista, na którą mógł się wpisać każdy, bo nikt sprawdzał tożsamości osób znajdujących się na sali. Jego zdaniem spowodowało to, że w sołtysa wybierały osoby, które "nie są stałymi mieszkańcami sołectwa uprawnionymi do głosowania". 

Autor pisma podkreśla też, że na żadnym etapie zebrania sołeckiego nie informowano uczestników, czy w głosowaniu mogą brać udział osoby zameldowane w miejscowości czy też stali mieszkańcy. 

To spora różnica, bo - jak wynika z orzecznictwa - fakt zameldowania w danym miejscu wcale nie oznacza, że ktoś jest jego mieszkańcem i utożsamia się z daną "wspólnotą samorządową". Autor pisma powołuje się na wyroki sądów, które wskazują, że czynne prawo wyborcze w głosowaniu na sołtysa mają "stali mieszkańcy sołectwa uprawnieni do głosowania, a więc przebywający tam z zamiarem stałego pobytu, nawet jeśli nie są zameldowane na stałe". 

Co dalej?

Autor skargi podkreśla, że sołtysa powinny wybierać osoby faktycznie zamieszkujące na terenie danego sołectwa, a fakt zameldowania czy wpisania się na listę obecności podczas zebrania sołeckiego może mieć jedynie charakter pomocniczy. Jak czytamy w dokumencie, skarżący wskazuje przykłady osób, które brały udział w wyborach sołtysa chociaż na terenie sołectwa nie zamieszkują, a przebywają tam jedynie w celach wypoczynkowych.

Na razie nie wiadomo jakie będą skutki wniesionej skargi i czy pojawi się konieczność weryfikacji przeprowadzonych wyborów w sołectwach lub ich powtórzenia. Jak informuje Ewelina Lila, sekretarz gminy Sierakowice, sprawa została przekierowana do przewodniczącego Rady Gminy Sierakowice, który z kolei ma ją przekazać do rozpatrzenia gminnej komisji rewizyjnej. Dopiero ustalenia komisji pozwolą nadać sprawie dalszy bieg. 

Do tematu wrócimy.