Niedotlenienie okołoporodowe – przyczyny i konsekwencje

Hipoksja okołoporodowa, szerzej znana jako niedotlenienie okołoporodowe, stanowi niepokojące zjawisko, do którego może dojść w trakcie porodu. Szacuje się, że średnio na tysiąc porodów, występuje jeden przypadek niedotlenienia dziecka. To sytuacja, w której nieodpowiednia dystrybucja tlenu w I bądź II okresie porodu przyniosła poważne konsekwencje dla zdrowia, a czasem nawet życia dziecka. Wśród przyczyn występowania niedotlenienia można wymienić między innymi choroby matki: nadciśnienie tętnicze, cukrzycę czy uzależnienie. Lekarz, który prowadzi ciążę takiej pacjentki powinien brać je pod uwagę, wcześniej dokonując oceny ryzyka niedotlenienia dziecka. Choroby matki to nie jedyne przesłanki do wystąpienia niedotlenienia. Przyczyną może okazać się także choroba płodu. Obrzęk, niedokrwistość czy zakażenie wewnątrzmaciczne także stanowią przesłanki do wystąpienia u dziecka niedotlenienia. Hipoksja nierzadko związana jest także z okresem okołoporodowym; do niedotlenienia może dojść na skutek komplikacji w przebiegu porodu, a także przy złym stanie łożyska. Zdarzają się również takie sytuacje, w których niedotlenienie bądź jego skutki mogą być związane z błędem medycznym.

Jak rozpoznać niedotlenienie? Objawy, które mogą wskazywać na hipoksję okołoporodową

Jednym z podstawowych objawów niedotlenienia okołoporodowego są zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego. Warto przy tym wiedzieć, że skutki omawianego zjawiska różnią się w zależności od czasu trwania, a także nasilenia niedoboru tlenu. Wśród konsekwencji wymienia się między innymi zaburzenia neurologiczne w postaci mózgowego porażenia dziecięcego czy opóźnień rozwojowych, problemy z oddychaniem (zespół zaburzonego oddychania), upośledzenie procesów metabolicznych zachodzących w organizmie, a także problemy sercowo-naczyniowe (np. niewydolność serca).

Rozpoznanie niedotlenienia stawia się na podstawie punktacji Apgar, przyznawanej noworodkom w trzech momentach – bezpośrednio po narodzinach, w 5 minucie, a także w 10. Maksimum punktów do uzyskania to 10. W przypadku, gdy dziecko otrzyma < 3 punkty, świadczy to o ciężkim niedotlenieniu. Należy przy tym mieć świadomość, że niekiedy objawy niedotlenienia okołoporodowego mogą pojawić się dopiero u kilkumiesięcznego dziecka. Po jakich jeszcze sygnałach można rozpoznać niedotlenienie? Eksperci wskazują na wyniki w teście pH krwi pępowinowej, sugerując, że wynik poniżej 7 (kwasica) świadczy o nieprawidłowościach w dystrybucji tlenu do tkanek organizmu. Dodatkowo, wynikami sugerującymi niedotlenienie są podwyższone stężenie kreatyniny, niskie stężenie płytek krwi, zwiększone stężenie erytrocytów oraz podwyższone aminotransferazy wątrobowe.

Niedotlenienie okołoporodowe na skutek błędu medycznego. Co należy wiedzieć?

Zdarzają się sytuacje, w których niedotlenienie jest konsekwencją błędów okołoporodowych, czyli postępowania niezgodnego z aktualnymi wskazaniami wiedzy medycznej. Jak personel medyczny jest w stanie „przyczynić się” do wystąpienia hipoksji okołoporodowej? Między innymi odmawiając przeprowadzenia cesarskiego cięcia w momencie, gdy tylko pojawiły się ku temu przesłanki; także zbyt późne przeprowadzenie zabiegu może finalnie doprowadzić do takiego stanu. Zagrożenie w postaci wystąpienia niedotlenienia okołoporodowego wzrasta w momencie, gdy lekarze nie monitorują stanu płodu przy pomocy aparatury KTG bądź nie wykonują niezbędnych badań (USG). Błąd przyczyniający się do wystąpienia niedotlenienia może nastąpić także w trakcie samej akcji porodowej; poprzez zastosowanie niewłaściwego manewru położniczego, niedostosowanego do okoliczności danego przypadku. Pozostaje pytanie: czy da się cokolwiek z tym zrobić? Okazuje się, że tak – potwierdza to między innymi Fundacja Ośrodek Pomocy Poszkodowanym, która na stronie prawapacjenta.org szczegółowo przytacza przypadki błędów okołoporodowych, jakie mogą pojawić się w następstwie zaniedbania ze strony personelu medycznego. W momencie gdy do niedotlenienia przy porodzie doszło na skutek nieprawidłowego działania personelu szpitala, wówczas rodzice dziecka (bądź ono samo, w momencie osiągnięcia pełnoletności) mogą ubiegać się o odszkodowanie. Walka o zadośćuczynienie w tego rodzaju przypadkach jest istotna i nie warto z niej rezygnować – dzieci z poważnymi konsekwencjami niedotlenienia nierzadko potrzebują kosztownej pomocy specjalistów do końca swojego życia.