Film o kaszubskim pokłonie feretronów nagrodzony na festiwalu w USA

Film "Dotknąć obrazu" zdobył nagrodę dla Najlepszego Filmu Krótkometrażowego podczas Society for Visual Anthropology Film and Media Festival, który odbywa się w San Jose w USA. Jest to dokument o obraźniczkach i obraźnikach kultywujących stary kaszubski zwyczaj pokłonów feretronem. 

Podczas festiwalu jury, złożone z antropologów i filmoznawców, wybierało prace, które walczyły o festiwalowe nagrody. Pod uwagę brano funkcje antropologiczne i wartości dla danej kategorii. Najlepszym filmem krótkometrażowym został "Dotknąć obrazu" w reżyserii Olgi Blumczyńskiej i Barbary Ostrowskiej.

Polska i światowa premiera filmu odbyła się  22 września 2021 r. Obraz został zrealizowany w ramach projektu naukowego Oddziału Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku pn. „Kaszubskie pokłony feretronów”. Opowiada o młodych Kaszubach, którzy stanęli przed wyzwaniem ratowania tradycji pokłonów i tańca ze świętymi obrazami.

- Przygotowują się oni do pielgrzymki, podczas której będą dźwigać na swoich barkach ponad stukilogramowy obraz. Niemoc fizyczna oraz konieczność uczenia się tradycji z YouTuba uświadamiają im, jak trudne czeka ich zadanie - czytamy w opisie filmu. 

W filmie biorą udział obraźniczki i obraźnicy z Szemudu i Kościerzyny. 

Olga Blumczyńska, pochodząca z Kaszub twórczyni filmu, jest antropologiem, filmowcem oraz pasjonatką archiwalnych fotografii i kolekcjonowania opowieści w duchu historii mówionej. Pracuje jako niezależny badacz i filmowiec, realizując projekty społeczne i dokumentacyjne we współpracy z instytucjami kultury.

Barbara Ostrowska jest filmowcem i fotografem. Po odbyciu stażu w USA, pracowała dla Polskiej Agencji Prasowej jako fotograf etatowy. Jej zdjęcia były publikowane w gazetach codziennych oraz magazynach. Jest niezależnym filmowcem i fotografem – realizuje zlecenia dla muzeów, instytucji i firm.

Niezwykły "taniec" lub inaczej "pokłon" feretronów, czyli przenośnych obrazów, znany jest na Kaszubach od wieków. Polega na "bujaniu" obrazami w różne strony, co sprawia, że wyglądają tak, jakby się kłaniały. Taniec lub inaczej pokłon feretronów często widoczny jest podczas pielgrzymek i odpustów, także podczas dorocznego odpustu w Sanktuarium Matki Boskiej Sianowskiej Królowej Kaszub. 

Ruchy - pokłony wykonywane przez osoby niosące obrazy symbolizują znak krzyża, a każdy pokłon kończy się zatoczeniem okręgu. Często podczas tych czynności przygrywa również kaszubska kapela. Pokłony feretronami wykonywane są tuż przed wyruszeniem w pielgrzymkę, a następnie przy napotykanych krzyżach, kapliczkach, jak również na powitanie innej pielgrzymki. "Taniec feretronów" odbywa się również po dotarciu na miejsce pielgrzymki.

Zwyczaj ten wciąż budzi żywe zainteresowanie. Nagrania pokłonów i tańca feretronów, które trafiają do sieci, spotykają się z licznymi reakcjami i komentarzami. 

Tak wyglądał tegoroczny pokłon feretronów podczas lipcowego odpustu w Sianowie: