Świerk czy jodła w naszych domach? Przyślij zdjęcie swojej choinki

W niektórych domach już stoją świąteczne drzewka, gdzie indziej dopiero będą ozdabiane. Zazwyczaj są to świerki, coraz częściej pojawiają się też jodły. Wraz z Nadleśnictwem Kartuzy przygotowaliśmy konkurs dla naszych Czytelników. Wystarczy przysłać zdjęcie Waszej choinki.

Słowo ?choina? oznaczało niegdyś ?młody las, zagajnik, wiązkę gałązek z igliwiem?. Używano również zdrobniałego ?choinka?. Później zaczęto nazywać tak drzewka świerkowe, sosnowe, jodłowe, które stawiano w domach na Boże Narodzenie. Zwyczaj ten przywędrował do nas z Niemiec.

h3. Wiecznie zielone drzewo

W wielu kulturach drzewo, zwłaszcza iglaste, jest uważane za symbol życia i odradzania się, trwania i płodności. Choinka nie od zawsze była symbolem Bożego Narodzenia.

Pierwotnie związana była z przedchrześcijańską tradycją ludową i kultem wiecznie zielonego drzewka. Podobno w starożytnym Rzymie drzewka dekorowano metalowymi elementami z okazji święta Saturna.

Jako drzewko związane z Bożym Narodzeniem pojawiło się prawdopodobnie w XVI wieku. Tradycja choinek narodziła się w Alzacji, stały się bardzo popularne w protestanckich Niemczech. Do Polski tę tradycję przenieśli niemieccy protestanci na przełomie XVIII i XIX wieku. Na początku ozdobiona choinka była spotykana jedynie w miastach. Stopniowo wkraczała na wieś, wypierając znacznie starszy, słowiański zwyczaj ? stawiania snopka pszenicy i owsa lub niemłóconego życia.

Wcześniej nasi przodkowie ustawiali je kłosem do góry w kącie izby właśnie na Boże Narodzenie. Snopek zwano ?Diduchem?. Uważany był za wróżbę urodzaju w następnym roku i traktowany jako swego rodzaju talizman przeciw złym mocom. Zwyczaj ustawiania snopa w chacie na Święto Godowe wywodzi się jeszcze z czasów przedchrześcijańskich i związany był z kultem przodków - symbolizował ducha opiekuńczego domu.

Zwyczaj stawiania zielonego drzewka przetrwał do dziś. Bez zielonych choinek trudno wyobrazić sobie Boże Narodzenie. Są nieodłącznymi ozdobami w tym świątecznym okresie. W naszych domach to zazwyczaj świerk i jodła.

h3. ?Drzewo, które spięło sobą wszystkie gwiazdy?

Świerk ustępuje użyczając nam wytchnienia łaskawie.
Drzewo, które spięło sobą wszystkie gwiazdy,
Pozostaje wielkie i jako dobry gość nas błogosławi

(T. Däubler, Świerk)

Świerk w polskiej tradycji ludowej pojawia się przede wszystkim w wierzeniach i przesądach góralskich. Drzewa te sadzono w pobliżu domów, przy ganku lub furtce, by chroniły ludzi i bydło od czarów, chorób i wszelkiego zła, a jednocześnie przynosiły powodzenie.

Świerk pospolity jest jednym z podstawowych gatunków lasotwórczych w Polsce. W górach tworzy naturalne bory. Wchodzi także w skład większości drzewostanów w Nadleśnictwie Kartuzy. Od dziesiątków lat utrzymuje swoją dominację, zarówno powierzchniową, jak i masową. Przeor kartuzów z XVII wieku Jerzy Schwengel w swoich pracach przyrodniczych odnotował dużo ciekawych informacji o gatunkach drzew i krzewów występujących na terenie kartuzji. Z jego zapisków wynika, że świerk występował na terenie kartuskich dóbr w XVIII wieku w okolicach Smołdzina oraz Gdyni.

Świerk odznacza się dużą dynamiką wzrostu i rozprzestrzenia się w sposób naturalny. Jest stosunkowo odporny na niskie temperatury w okresie zimy, a latem ma małe wymagania cieplne. Potrzebuje jednak w całym okresie życia odpowiedniej wilgotności ? i to zarówno w zwartej glebie, jak i w powietrzu. Dorasta do 45 m i 500 cm obwodu. Może osiągać wiek nawet 200-350 lat. Jego szyszki mają długość 10-15 cm, są gładkie i zwisające. Nasiona stanowią istotne źródło pożywienia dla zwierząt leśnych ? dzięciołów, wiewiórek, ryjówek.

Świerczyny ulegają często szkodom na skutek huraganów i gradacji szkodników wtórnych. Zimą problemy może stwarzać ciężka, mokra warstwa śniegu powodująca łamanie gałęzi. Świerki podatne są też na zanieczyszczenia i kwaśne deszcze.

h3. ?Szumią jodły na gór szczycie?

Czujesz?...Duch lasu musnął nas skrzydłami,
Czarne namioty jodeł go schowały...
Bór głucho jęknął i zachwiał się cały,
Rosy się z jodeł sypnęły perłami...
(J. Ejsmond, Drzewa)

Jodła pospolita występuje w Polsce przede wszystkim na Pogórzu Karpackim. Na terenie Nadleśnictwa Kartuzy jej duże drzewostany występują w Leśnictwie Uniradze, przy ścieżce edukacyjnej, nieopodal kurhanów. Część z nich specjalnie się grodzi, gdyż siewki jodły dla zwierzyny stanowią smakowity kąsek. Ustawienie siatki to jedyny sposób, aby jodły mogły dorosnąć.

Jodła w Polsce również uchodziła za drzewo o mocy nadprzyrodzonej. Była drzewem życzliwym, zwłaszcza dla pasterzy owiec. Jodłowa miotełka, zrobiona z gałązek ułamanych przez bacę przed świtem w wigilię św. Jana miała ponoć moc kropidła ? za jej pomocą chrzczono mleko i przeganiano chutliwe sny młodych juhasów!

Jodła jest wysokim, majestatycznym drzewem. Ma dość krótkie igły, płaskie, tępe lub z niewielkim wcięciem na wierzchołku, giętkie; z wierzchu błyszczące, ciemnozielone, od spodu z charakterystycznymi paskami. Szyszki, które tworzą się niemal wyłącznie w okolicach wierzchołka drzewa, są stojące duże i jasnobrunatne. Co ciekawe, gdy dojrzeją, nie spadają na ziemię jak świerkowe, lecz rozpadają się, zostawiając jedynie oś szyszki.

Jodła pospolita jest wrażliwa na mróz, a temperatury poniżej 27 stopni Celsjusza mogą wywołać olbrzymie szkody. Jest też wrażliwa na suszę, podatna na zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.

Drzewko jodłowe było bardzo pożądane w czasie Bożego Narodzenia, głównie w Niemczech. Do dziś w tym kraju bardzo popularna jest piosenka:

O Tannenbaum, o Tannenbaum,
Wie grün sind deine Blätter!
Du grünst nicht nur zur Sommerzeit,
Nicht auch im Winter, wenn es schneit.

(O choinko, o choinko,
Jak zielone są twe liście!
Zielenisz się nie tylko latem,
Nie tylko w zimie, gdy pada śnieg)

p=. "GALERIA WASZYCH CHOINEK":http://expresskaszubski.pl/lasy-zapraszaja/2014/12/galeria-waszych-choinek-ty-tez-pochwal-sie-swoim-drzewkiem-konkurs