Są to dwa z trzynastu rezerwatów przyrody położonych w Nadleśnictwie Kartuzy. Turyści mogą zachwycać się tu nie tylko wspaniałymi krajobrazami, ale też rzadką roślinnością. W okolicach Ostrzyc i Wieżycy rosną bowiem... storczyki ? jedne z najmłodszych przedstawicieli świata roślin.

Bogata, rzadka i chroniona flora, fantastyczne widoki, wspaniałe tereny na spacer ( tylko po wyznaczonych trasach) ? wszystko to oferują rezerwaty przyrody ?Ostrzycki Las? i ?Szczyt Wieżyca?. Położone są stosunkowo blisko siebie, dzieli je kilka kilometrów.

h3. Rezerwat przyrody ?Ostrzycki Las?

Został utworzony w 1960 roku i zajmuje powierzchnię 55,13 ha. Znajduje się w jednym z najpiękniejszych miejsc na Pojezierzu Kaszubskim, na zachodnim stoku rynny Jeziora Ostrzyckiego. Teren ten można zwiedzać idąc leśną drogą leśną wzdłuż brzegów Jeziora.

Teren ten nie jest tylko atrakcyjny krajobrazowo, ale posiada bardzo bogatą i zróżnicowaną szatę roślinną. W rezerwacie chronione są zespoły roślinne, tworzone przez buka oraz cenne i rzadkie gatunki roślin. Wzgórza porośnięte są w przeważającej części lasem bukowym, tylko na niewielkich fragmentach występuje sosna, świerk i dąb. W części przybrzeżnej jeziora występuje: łęg olszowy, szuwar trzcinowy i szuwar mannowy. W rezerwacie spotykamy trze zespoły buczyn niżowych, żyzną i kwaśną buczynę oraz rzadko występującą buczynę nawapienną, wykształconą na pokładzie kredy jeziornej. Skupia ona najwięcej rzadkich i chronionych roślin, m.in. storczyków ? jednym z najbardziej znanych, a także zagrożonych wyginięciem jest obuwik pospolity.

W rezerwacie rośnie ponad 400 roślin naczyniowych, 16 z nich podlega ochronie ścisłej: kruszczyk szerokolistny, bagno zwyczajne, centuria pospolita, listera jajowata, obuwik pospolity, paprotka zwyczajna, gnieźnik leśny, podkolan biały, tojad dzióbaty, buławnik czerwony, wawrzynek wilczełyko, widłaczek torfowy, widłak goździsty, widłak jałowcowaty, wroniec widlasty i żłobik koralowy. Na skraju rezerwatu znajdowała się najstarsza w całym nadleśnictwie gajówka zbudowana w 1825 roku. W 2005 r. została przeniesiona do skansenu we Wdzydzach.

h3. Storczyki ? rzadkie i ściśle chronione

Co ciekawe, storczyki należą do najmłodszych przedstawicieli świata roślin ? na ziemi goszczą niewiele dłużej niż ludzie. Gdy nastały, ich otoczenie było już gęsto zasiedlone, musiały więc ?współpracować? na przykład z grzybami, stworzyły więc niespotykaną rozmaitość stylów życia opartych na symbiozie. Są także wrażliwe na zmiany w środowisku, to doskonałe wskaźniki tych zmian, ale też niestety ich pierwsze ofiary.

*Obuwik pospolity* to wyjątkowej urody storczyk. To największy i najokazalszy ze storczyków rosnących w Polsce. Jego okazałe żółte kwiaty mają u góry otwór, przez co przypominają pantofel. Jego kwiaty są śmiertelną pułapką, choć roślina nie jest mięsożerna. Płatki są śliskie i gładkie, mały i słaby owad zsuwa się do środka i nie może się wydostać. Natomiast duża pszczoła świetnie sobie poradzi - przysiada na kwiecie i unosi pyłkowinę dalej. Tego typu kwiaty nazywane są pułapkowymi. Roślina ta w niesprzyjających warunkach potrafi nawet na kilka lat przejść w stan podziemnego uśpienia.

*Buławnik czerwony*, który rośnie w rezerwacie, kształtem i barwą przypomina dzwonek. Myli to także owady, które przysiadając na kwiecie, ?zbierają? zlepki pyłu związanego naturalnym kitem. Odlatując zapylają tym samym inne buławniki.

Buławnik czerwony

Smukły *podkolan biały* posiada nektar, jednak nie dla wszystkich owadów. Dostać się do niego mogą tylko te wyposażone w długą ssawkę - z reguły ćmy. Podkolan nie musi wabić tych nocnych stworzeń kolorem, więc jego kwiaty są białe.

Podkolan biały.

*Gnieźnik leśny* to storczyk przypominający... grzyb. Nie ma on zielonego barwnika i nie wytwarza pokarmu. Żyje na koszt grzybów, które są ukryte w gruncie. Zapylają go natomiast mrówki.

Gnieźnik leśny

*Gnieźnik jajowaty (listera)*, jego bliski krewny, jest z kolei zielony, ale jego kwiaty zapylane są przez chrząszcze.

h3. Rezerwat przyrody ?Szczyt Wieżyca?

Został utworzony w 1962 roku i zajmuje powierzchnię 33, 59 ha. Położony jest na najwyższym wzniesieniu na niżu środkowo-europejskim, w pasmie moren czołowych Wzgórz Szymbarskich. Chroni zbiorowiska leśne z dominującą kwaśną buczyną na stokach i wierzchołku Wieżycy (329 n.p.m.). Rosną tam buki w wieku od 60 do 170 lat.

Na terenie tego rezerwatu także można spotkać storczyka ? to gnieźnik leśny. Oprócz niego rosną tu również trzy gatunki chronione częściowo: kruszyna pospolita, przytulia wonna, konwalia majowa. Na terenie rezerwatu znajdują się również gatunki znajdujące się na liście ginących i zagrożonych roślin Pomorza Zachodniego i Wielkopolski ? czerniec gronkowy i żywiec cebulkowy.

Decyzja o budowie w rezerwacie obecnej wieży widokowej wzbudziła swego czasu wiele dyskusji i kontrowersji. Wzmożony ruch turystyczny ma niewątpliwie negatywny wpływ na przyrodę, jednak dla odwiedzających rezerwat, możliwość podziwiania widoków jest dużą przyjemnością.

Wieża powstała w 1997 r., ma 35 metrów wysokości. Pierwszą wieżę widokową postawiono na Wieżycy w 1889 r. Zbudowano ją z polnych kamieni, a jej wysokość wynosiła 15 m. W 1967 r. nadleśnictwo wzniosło drewnianą wieżę przeciwpożarową. Runęła ona podczas wichury na początku lat 90-tych XX wieku. Kilkadziesiąt metrów w kierunku północnym od wieży znajduje się naturalny punkt widokowy, z którego można podziwiać Jezioro Ostrzyckie.

Rezerwat można zwiedzać wędrując czarnym szlakiem turystycznym PTTK. Na sam wierzchołek Wieżycy wiedzie jednak kilka dróg, z których najwygodniejsza i najkrótsza rozpoczyna się na parkingu leśnym przy drodze do Szymbarku. Na parkingu rozpoczyna się także ścieżka edukacyjna ?Pod Wieżycą?, która prowadzi przez las do Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku. Stanęły na niej ciekawe tablice informacyjne a także miejsca odpoczynku, stworzone przez Nadleśnictwo Kartuzy.

h3. Pamiętajmy o odpowiedzialnym zachowaniu w rezerwatach!

Zanim podejmiemy decyzję o odwiedzeniu jednego z rezerwatów, trzeba mieć świadomość, że na ich terenie obowiązuje określony katalog zakazów, taki sam jak na terenie parków narodowych. W rezerwatach przyrody zabronione jest m.in. niszczenie roślin, zbieranie grzybów i runa leśnego, chwytanie i zabijanie dziko występujących zwierząt, zakłócanie ciszy czy pozyskiwanie skał, skamieniałości, minerałów i bursztynów.

Dodatkowo na terenach rezerwatu zabronione m.in., biwakowanie, czy palenie ognisk i wyrobów tytoniowych, chyba że regionalny dyrektor ochrony środowiska wyznaczył miejsca, gdzie jest to dozwolone. Co jednak najważniejsze, w rezerwatach można się poruszać tylko po trasach wyznaczonych przez regionalną dyrekcję ochrony środowiska.

(materiał nadesłany przez Nadleśnictwo Kartuzy)