6 lipca 2022 r. weszły nowe przepisy unijne w zakresie rejestratorów danych wypadkowych, czyli tzw. czarnych skrzynek. Od tego czasu wszystkie nowe pojazdy homologowane na obszarze Unii Europejskiej muszą posiadać czarne skrzynki oraz ISA, czyli inteligentnego asystenta prędkości. Wyjaśniamy, jak działa czarna skrzynka w samochodzie i odpowiadamy, czy nowe przepisy będą miały dla firm transportowych konsekwencje finansowe.
Nowe przepisy wprowadzone zostały w oparciu o Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2144 z dnia 27 listopada 2019 roku (General Safety Regulation no. 2019/2144). Dla państw członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie jest w całości wiążące i bezpośrednio stosowane. Regulacje, które weszły w życie w lipcu 2022 roku mają zastosowanie jedynie w przypadku aut nowo homologowanych albo modeli, które przeszły lifting.
Czarna skrzynka to niewielkie urządzenie i wyodrębniony fragment pamięci w sterowniku auta. Fachowa nazwa takiego systemu to Event Data Recorder (EDR), czyli rejestrator zdarzeń drogowych. To funkcja zapisu różnych parametrów, które dotyczą przemieszczania się pojazdu oraz działań kierowcy przed zdarzeniem drogowym oraz danych w zakresie zdarzenia i działania systemów bezpieczeństwa.
Przepisy wprowadziły obowiązek stosowania w samochodach homologowanych w Unii Europejskiej czarnych skrzynek. Jako rozwiązanie nie jest to jednak żadne novum. W większości aut, które zostały wyprodukowane w kilku ostatnich latach funkcjonuje jakaś forma EDR. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych ponad 90% samochodów wyprodukowanych po 2012 roku miała EDR.
Zgodnie z rozporządzeniem „dane, które rejestratory są w stanie rejestrować i przechowywać w odniesieniu do czasu tuż przed zderzeniem, w trakcie zderzenia i niezwłocznie po zderzeniu, obejmują prędkość pojazdu, hamowanie, pozycję i nachylenie pojazdu na drodze, stan i szybkość uruchomienia wszystkich systemów bezpieczeństwa pojazdu, systemu pokładowego eCall opartego na numerze 112, uruchomienie hamulców oraz istotne parametry wejściowe dotyczące pokładowych systemów bezpieczeństwa czynnego i zapobiegania wypadkom”. Warto nadmienić, że czarna skrzynka w aucie nie rejestruje obrazu ani dźwięku.
Rejestratory danych nie zapobiegają wprawdzie wypadkom w sensie bezpośrednim, ale ich stosowanie wiąże się z szeregiem pozytywnych skutków w zakresie bezpieczeństwa drogowego. Zalicza się do nich między innymi możliwość poszerzania wiedzy inżynierów na temat zachowania pojazdów w różnych sytuacjach. Zapisy z czarnych skrzynek pozwalają też na podejmowanie działań służących ulepszeniu przepisów drogowych. To też cenna pomoc w zakresie ustalenia przebiegu wypadku oraz winnego zdarzenia, jak i wsparcie w uniknięciu prób wyłudzeń odszkodowań.
Przeciwnicy czarnych skrzynek podnoszą argumenty sugerujące, że stosowanie czarnych skrzynek wiązać się może z nadmierną inwigilacją obywateli i przedsiębiorców oraz stanowić naruszenie ich prywatności. Nie jest to jednak do końca przekonujące, kiedy weźmiemy pod uwagę, że zgodnie z rozporządzeniem dane z zapisu muszą być anonimizowane. Zgodnie z rozporządzeniem czarna skrzynka nie może umożliwiać rejestracji ani przechowywania ostatnich czterech cyfr VIN-u ani innych informacji, które mogłyby umożliwić identyfikację konkretnego pojazdu oraz jego właściciela albo użytkownika.
Wprowadzone rozporządzeniem regulacje obejmują więcej zmian niż sam obowiązek montażu czarnych skrzynek. Zakres niezbędnego wyposażenia, które przepisy określają jako obowiązkowe, jest znacznie szerszy. W przypadku pojazdów kategorii M1 (pojazdy, które służą do przewozu osób) oraz N1 (samochody dostawcze) zaliczamy do nich:
Rejestrator zdarzeń drogowych kosztuje około 100 euro, nie stanowi więc istotnego kosztu w skali produkcji oraz zakupu pojazdu. Ponadto, jak już wcześniej zauważono, wiele aut ma już montowane fabrycznie czarne skrzynki. Dlatego nowo wprowadzone przepisy unijne nie będą miały dla firm spedycyjnych negatywnych konsekwencji kosztowych.
Dowiedz się więcej, jak liczyć czas pracy kierowcy - sprawdź artykuł opublikowany na stronie platformy Prilo.
