Gody jeleni. Rykowisko trwa także w leśnictwie Mirachowo. Posłuchaj!

Wrzesień i październik to czas rykowiska jeleni, jednego z piękniejszych spektakli przyrody - byki intensywnie ryczą poszukując swej wybranki. W leśnictwie Mirachowo rykowisko trwa na całego. Jak mówi leśniczy Leszek Maliszewski, to jesienne misterium potrwa do połowy października.

Jasne księżycowe noce, chłodne jesienne poranki, mgły pokrywające leśne łąki i rozlegający się wokół potężny, gardłowy ryk jelenia ? to znak, że rozpoczęły się gody jeleni: rykowisko. Byki ryczą w najlepsze również w leśnictwie Mirachowo. W ten sposób obwieszczają swoją miłosną tęsknotę, panowanie nad chmarą, wyzywają rywala do walki i głoszą swój triumf.

p=.

- Swoje gody jelenie rozpoczęły 10 września. Najczęściej można je usłyszeć nocą lub nad ranem. Ich głosy rozlegają się kilka kilometrów po okolicy, słychać je zwłaszcza w Kamiennej Górze czy Niepoczołowicach ? mówi leśniczy z Mirachowa Leszek Maliszewski.

h3. Jesienne misterium

Rykowisko to prawdziwy spektakl, niektórzy nazywają go nawet swoistym misterium. Wówczas płochliwe na co dzień jelenie szlachetne, wychodzą na śródleśne łąki, polany i zręby. Jelenie przez cały rok żyją w stadach, które składają się zwykle z łań, młodzieży i młodych byków. Takiej chmarze przewodzi łania ? zwana licówką. To ona prowadzi na miejsce żerowania, ona też pierwsza daje znać, gdy zwietrzy niebezpieczeństwo.

p=.

We wrześniu wraz z pojawieniem się chłodnych nocy rykowisko nabiera tempa. Powoli zaznacza się swoista hierarchia, na czele której stoją najmocniejsze byki, zwane stadnymi. Istotną rolę w zdobywaniu pozycji w hierarchii odgrywa wieniec byka (poroże) i tonacja jego głosu. Im byk jest silniejszy, tym więcej łań gromadzi wokół siebie. Przy takiej chmarze kręcą się nieco słabsze byki, które usiłują ?pyskować? bykowi stadnemu. Krążą wokół mając nadzieje, że stadny byk zagapi się na chwilę i będą mogły uwieść którąś z przychylnych mu łań.

p=.

Najmocniejszy i najbardziej doświadczony byk stadny jednak ostro broni dostępu konkurentom (tzw. chłystom, kibicom) i na każdy sygnał zbliżania się intruza ostro reaguje. Bez przerwy biega wokół łań, czasem dość bezceremonialnym szturchnięciem zaganiając gapowiczki ?do szeregu?. Gdy widzi zbliżającego się intruza, odzywa się swoim ?straszącym? głosem. Chętnie też spuszcza ?łomot? tym młodszym i słabszym rywalom. Walki są prowadzone aż do ustąpienia słabszego z rywali, a nierzadko kończą się ciężkim zranieniem lub nawet śmiercią jednego z nich. Zwycięzca obejmuje panowanie nad stadem a pokonany, jeśli jest w stanie, musi ratować się ucieczką.

h3. Feeria miłosnych dźwięków

Byki w różnym wieku swym potężnym, basowym, donośnym głosem nawołują łanie. Najwcześniej zaczynają ryczeć młode byki - to ?organiści?. Mają nieco odmienne głosy od swych starszych pobratymców: ryczą wysoko, często i głośno.

p=. "Posłuchaj odgłosów na rykowisku":/pictures/2014-09/jelen.mp3

Starsze byki ryczą znacznie niżej niż młode. Inaczej brzmi też byk straszący rywala ? wówczas wydaje niskim głosem ryk zakończony co najmniej czterokrotnym krótkim zewem. Inny jest również ryk tryumfu: byk głośno obwieszcza siłę i panowanie nad chmarą, nierzadko którą odbił rywalowi po wygranej walce. Bardzo stare byki, które lata świetności mają już dawno za sobą, prowadzą przeważnie tylko jedną łanię, odzywają się rzadko.

p=.

Dużą rolę w porozumiewaniu się jeleni w okresie rykowiska odgrywa charakterystyczny zapach, wydzielany przez specjalne gruczoły umieszczone na tylnych badylach (kończynach) po zewnętrznej stronie poniżej kolan.

Byk stadny okazuje zainteresowanie obecnymi w chmarze łaniami kolejno, w miarę objawiania przez nie popędu płciowego. Odżywiając się bardzo intensywnie przed rykowiskiem, byk w porze godowej żeruje bardzo słabo i silnie traci na wadze. Po rui opuszcza łanie, zaszywa się w gęstwiny młodników, gdzie odbudowuje swoje siły.

h3. Nocne nawoływania jeszcze trwają

Jak mówi Leszek Maliszewski, gody jeleni potrwają najprawdopodobniej do połowy października. Wszystko jest uzależnione od pogody ? rykowisku sprzyjają chłodne, a nawet mroźne i bezwietrzne poranki. Natomiast wiatr, deszcz i wysoka temperatura osłabiają przebieg rykowiska. Odbywa się ono wówczas znacznie spokojniej, ponieważ byki odzywają się bardzo rzadko.

(oprac. na podst. materiałów przygotowanych przez Nadleśnictwo Kartuzy; nagranie: Tomasz Ogrodowczyk, Harmonia Natury, wyd. Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu)

p=. *Z jeleniami szlachetnymi jest związany nasz kolejny konkurs. "Kliknij tutaj":http://expresskaszubski.pl/lasy-zapraszaja/2014/09/konkurs-odpowiedz-na-pytanie-zwiazane-z-rykowiskiem-i-wygraj-nagrody, aby zapoznać się ze szczegółami.*