Senat ustanowił 2026 Rokiem Miasta Gdyni

Senat ustanowił 2026 Rokiem Miasta Gdyni, "pragnąc docenić ogromną rolę i kluczowe znaczenie miasta w rozwoju gospodarczym naszej Ojczyzny oraz przemianach ustrojowych" - napisano w uchwale. Za uchwałą opowiedziało się jednogłośnie 83 senatorów.

- Gdynia, miasto niezwykłe - symbol dynamicznego rozwoju gospodarczego i nowoczesności w polskiej historii - w 2026 r. obchodzi 100. rocznicę nadania praw miejskich. Rozporządzenie zezwalające wiejskiej gminie Gdynia na uzyskanie statusu miasta wydała Rada Ministrów w dniu 10 lutego 1926 r., dokładnie w 6. rocznicę zaślubin Polski z morzem - napisano.

Przypomniano, że "po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Polska uzyskała dostęp do Morza Bałtyckiego".

- Budowa niezależnego i nowoczesnego portu stała się jednym z priorytetów ówczesnych władz, przede wszystkim ze względu na dążenie do niezależności gospodarczej oraz potrzebę zwiększenia potencjału militarnego kraju. "Najdogodniejszym miejscem do budowy portu wojennego (jak również w razie potrzeby handlowego) jest Gdynia" - napisał w raporcie, w czerwcu 1920 r., inż. Tadeusz Wenda, główny projektant i budowniczy portu. 23 września 1922 r. Sejm Ustawodawczy II Rzeczypospolitej przyjął ustawę o budowie portu w Gdyni, która dawała gwarancje i zapewniała ciągłość finansowania inwestycji. Tak rozpoczęła się transformacja małej wioski rybackiej w prężnie rozwijające się miasto z jednym z najnowocześniejszych i największych portów morskich na Bałtyku i w Europie - przekazano.

Podkreślono, że "zarówno decyzja o rozpoczęciu budowy, jak i sama budowa Gdyni zyskały poparcie wszystkich głównych sił politycznych w kraju".

- Niespotykana dotąd skala przedsięwzięcia pod względem urbanistycznym i inżynieryjnym, nowatorstwo i błyskawiczne tempo prowadzonych prac były wynikiem ogromnego wsparcia rządowego i, nie mniej ważnej, determinacji społeczeństwa. Do miasta ciągnęli ludzie z różnych regionów Polski i świata, co stworzyło niepowtarzalną mieszankę tradycji, języków i kultur. Wielkiej budowie towarzyszyły entuzjazm i duma całego narodu, jednoczące Polaków głęboko podzielonych po okresie zaborów. Uznaje się, że projekt ten był głównym elementem procesu państwotwórczego II Rzeczypospolitej - zwrócono uwagę w uchwale.

W latach 30. XX wieku, nazywanych "złotą erą" Gdyni, port rocznie obsługiwał ponad 6 tysięcy statków, rozwijał się przemysł stoczniowy, działała Państwowa Szkoła Morska kształcąca przyszłych oficerów marynarki.

- To stąd w 1934 r., pod biało-czerwoną banderą, wypłynął w rejs dookoła świata "Dar Pomorza" - nowy żaglowiec szkoleniowy. Gdynia piękniała, przyciągała literatów i artystów, szczególnie malarzy i muzyków, stawała się atrakcyjnym miejscem do wypoczynku, nauki i zamieszkania. W 1936 r. była już miastem ponad 100-tysięcznym - zaznaczono.

Uchwała przypomina, że "II wojna światowa odcisnęła okrutne piętno na Gdyni i jej mieszkańcach".

-Już 14 września 1939 r. władzę przejęła marynarka wojenna III Rzeszy, a port i stocznia stały się jej bazą. Rozpoczęły się aresztowania, wielu gdynian zostało rozstrzelanych w lasach pobliskiej Piaśnicy - miejscu kaźni ludności polskiej na Pomorzu. Na przełomie października i listopada 1939 r. z Gdyni deportowano dziesiątki tysięcy mieszkańców. Pod koniec 1943 r. obiekty militarne stały się celem nalotów bombowych wojsk alianckich, a ostatecznego dzieła zniszczenia infrastruktury portowej i stoczniowej dokonali wycofujący się Niemcy w marcu 1945 r. - czytamy.

Jak napisano, "wysiedleni mieszkańcy czuli, że zostawili swoje serca w Gdyni, większość tych, którzy przeżyli, wróciła tu po wojnie, a miasto stało się swoistą ziemią obiecaną także dla innych". 

- Rozwój gospodarki morskiej znów nabierał dynamiki. Port udało się uruchomić już w czerwcu 1945 r., a pierwszy statek wpłynął w połowie lipca - dodano.

Oceniono, że 17 grudnia 1970 r. to jeden z najtragiczniejszych dni w historii miasta - "Czarny Czwartek", kiedy uzbrojone oddziały wojska i milicji otworzyły ogień do idących rano do pracy bezbronnych stoczniowców. Według oficjalnych danych w Gdyni tego dnia zginęło 18 osób, a wiele zostało rannych, pobitych, aresztowanych. Doświadczenia Grudnia ’70 miały wielki wpływ na kolejne protesty, które przetoczyły się przez Polskę latem 1980 r.

Dziś Gdynia liczy blisko ćwierć miliona mieszkańców.

- Łączy w sobie historyczny urok z nowoczesnością. Piękne plaże, unikatowa modernistyczna architektura Śródmieścia, bogata oferta kulturalna, w tym wydarzenia cykliczne, takie jak Festiwal Polskich Filmów Fabularnych promujący polską kinematografię czy Święto Morza mające korzenie w tradycjach kaszubskich, przyciągają turystów z całego świata. Jako ośrodek akademicki, z Uniwersytetem Morskim i Akademią Marynarki Wojennej na czele, Gdynia jest miastem otwartym dla studentów. Port wciąż ma kluczowe znaczenie dla gospodarki naszego kraju. Miasto, jako jeden z najważniejszych ośrodków morskich w Polsce, odgrywa również istotną rolę w integracji międzynarodowej - zaznaczono.

Uchwała głosi, że "w 100-lecie nadania Gdyni praw miejskich, pragnąc docenić ogromną rolę i kluczowe znaczenie miasta w rozwoju gospodarczym naszej Ojczyzny oraz przemianach ustrojowych, Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia rok 2026 Rokiem Miasta Gdyni".

- Niech rok 2026 będzie czasem przypomnienia wyjątkowej historii Gdyni, która powstała w wyniku urzeczywistnienia wizjonerskich planów budowniczych II Rzeczypospolitej wybudowania nowego miasta nad morzem, czasem przybliżenia losów Kaszubów, którym przyszło współdzielić ziemie ojców z rodakami napływającymi z różnych zakątków kraju, oraz czasem tworzenia impulsu do dalszego kreatywnego rozwoju, z poszanowaniem dotychczasowych osiągnięć i tradycji - podkreślono. 

ksi/ akr/ miś/