Koniec wsparcia dla Windows 10. To duży problem dla samorządów

Zakończenie przez Microsoft wsparcia technicznego dla systemu Windows 10 Pro to poważne wyzwanie dla JST. Brak rządowych programów pomocowych obciąża gminne budżety i zmusza do ograniczania wydatków w innych dziedzinach.

O planowanym zakończeniu wsparcia dla systemu Windows 10 Microsoft poinformował przy okazji premiery Windows 11 w czerwcu 2021 roku. W opublikowanym wtedy harmonogramie cyklu życia produktu (Lifecycle Policy) firma wskazała, że po 14 października br. Windows 10 nie będzie otrzymywał aktualizacji zabezpieczeń ani poprawek.

To zaś oznacza, że posiadające ten system komputery staną się znacznie bardziej podatne na wszelkiego rodzaju zagrożenia cyfrowe – wycieki danych i celowane cyberataki.

Dla polskich samorządów stanowi to poważne wyzwanie, ponieważ znaczna część użytkowanych przez nie w urzędach, jednostkach podległych czy szkołach stacji roboczych stanowią komputery wyposażone w system Windows 10 Pro.

Wprawdzie żadna instytucja nie prowadzi statystyk, które pozwoliłyby jednoznacznie oszacować ich liczbę, jednak z dużą dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, że mówimy o setkach tysięcy komputerów do wymiany.

W samych urzędach administracji samorządowej zatrudnionych jest bowiem ponad 260 tys. osób, z których zdecydowana większość korzysta w pracy z komputera. Do tego należy doliczyć sprzęt użytkowany przez szkoły – w tym również w pracowniach komputerowych – oraz wszystkie pozostałe jednostki zależne od JST.

Ostrożnie szacując mówimy zatem o co najmniej milionie komputerów, z których – jak wynika z dostępnych danych – ponad 90 proc. korzysta z systemu Windows. Przy czym warto zauważyć, że w mniej zasobnych urzędach znakomita większość sprzętu komputerowego jest leciwa i nie spełnia wymagań technicznych umożliwiających zainstalowanie na nich nowego i bardziej zaawansowanego systemu Windows 11. To zaś oznacza konieczność wymiany istotnego odsetka użytkowanych stacji roboczych.

Już rok temu problem sygnalizowała Ministerstwu Cyfryzacji posłanka Urszula Pasławska. W swojej interpelacji poselskiej wskazywała, że „dalsza praca na Windows 10 Pro będzie w zasadzie zgodą na stałe wycieki danych i liczne ataki ze strony cyberprzestępców, bo ten system operacyjny nie będzie już objęty aktualizacją zabezpieczeń”.

W związku z tym apelowała do resortu cyfryzacji o „jak najszybsze podjęcie działań w celu wypracowania programu dofinansowującego modernizację systemów operacyjnych w samorządach”.

„Rozwiązaniem jest stworzenie systemu dotacji pokrywającego część kosztów zakupu nowych komputerów z systemem Windows 11 albo licencji na oprogramowania umożliwiające uruchomienie Windows 11 na sprzęcie starszego typu. Należy też rozważyć negocjacje z firmą Microsoft w celu wydłużenia okresu wsparcia dla Windows 10 Pro lub udostępnienia specjalnych pakietów aktualizacji bezpieczeństwa systemów operacyjnych używanych przez samorządy” – wskazała Pasławska w interpelacji.

W odpowiedzi na interpelację resort napisał, że „Ministerstwu Cyfryzacji nie planuje uruchomienia osobnego programu dotacji dla samorządów związanego z migracją do systemu Windows 11”. Wskazał też, że „dostępnych jest wiele w pełni bezpłatnych, otwartoźródłowych (open source) dystrybucji systemów operacyjnych”.

Jak wyjaśniła posłanka Pasławska, powodem złożenia interpelacji była sytuacja Urzędu Miejskiego w Biskupcu, gdzie w 2024 roku do wymiany kwalifikowało się 240 sztuk komputerów.

„Gminy nie stać jednak na taką operację, bo koszt szacowany jest obecnie na ok. 600 tys. zł. W identycznej sytuacji są samorządy w całej Polsce, potrzebne są więc szybkie i zdecydowane działania rządu. Brak odpowiedniej reakcji narazi polskie samorządy na poważne problemy z cyberbezpieczeństwem, czyli de facto sparaliżuje ich funkcjonowanie” – podkreśliła posłanka w interpelacji.

(mam/)