Dwadzieścia lat temu zmarł Ryszard Ciemiński - znakomity kartuski reportażysta

24 lutego przypada dwudziesta rocznica śmierci Ryszarda Ciemińskiego - dziennikarza, literata, reportażysty. Był autorem m.in. zbioru reportaży o Günterze Grassie, a także "Albumu Kartuskiego" - bodaj pierwszego tak wnikliwego reportażu o Kartuzach. 

Ryszard Ciemiński urodził się  6 czerwca 1943 w Kartuzach w rodzinie trójjęzycznej: polsko-niemiecko-kaszubskiej. Był absolwentem tutejszego liceum im. Henryka Derdowskiego przy ul. Klasztornej. Studiował historię i dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim. 

Był autorem wielu publikacji, setek reportaży. Nigdy nie zapominał o sprawach kaszubskich, których był gorącym orędownikiem. 

W szerokim wspomnieniu opublikowanym na łamach Gazety Kaszubskiej tak pisze o nim przyjaciel Zbigniew Talewski:

Był znanym gdańskim publicystą i literatem. Jego „specjalnością” był reportaż i esej polityczno-społeczny, nie obce były mu zagadnienia kultury fizycznej i sportu, bowiem w okresie swego życia był także dziennikarzem sportowym w dziennikach warszawskich. Był On przede wszystkim regionalistą pomorsko – kaszubskim, w tym przyjacielem i orędownikiem spraw morskich, tak współcześnie zapomnianych (...). Dla niego każdy wysiłek na rzecz Kaszebizny był ważny , a jako twórca mówił, że jego posłaniem jest nie tylko tworzyć ale także służyć i pomagać (...). Ryszard był uznanym, a także –  nie boję się użyć tego określenia –  wielkim dziennikarzem, o gorącym  czułym  sercu i duszy, a przy tym niestrudzonym regionalistą  kaszubskim – Stolemem – chociaż nie otrzymał tego godnego jemu  Medalu Stolema , na który w wielu przypadkach zasłużył  przed  innymi.

Ryszard Ciemiński był wielkim entuzjastą twórczości Güntera Grassa. Napisał książkę "Kaszubski werblista. Rzecz o Günterze Grassie" - o kaszubskich korzeniach noblisty, recepcji jego twórczości zarówno z czasów PRL - u, jak i z lat 90. To także zapis licznych spotkań z wybitnym pisarzem.

Dla mieszkańców Kartuz szczególnie ważny może być wydany w 1991 roku "Album Kartuski". To bodaj pierwszy, tak wnikliwy reportaż o mieście. Ciemiński przytacza w nim skomplikowaną historię Kartuz, przypomina o wielojęzyczności i wielowyznaniowości miasta. 

Szczególnie cennymi fragmentami książki są te o kartuziance Marii Szymichowskiej - łączniczce Armii Krajowej. Ryszard Ciemiński sam zresztą opracował jej epistolografię na łamach miesięcznika Pomerania.

W przestrzeni kartuskiej czytelni, w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej, na specjalnej wystawie widnieje okładka Albumu Kartuskiego, a także portret pisarza naszkicowany przez Tomasza Stachulskiego. Biblioteka tym sposobem chce pokazać najważniejsze książki lokalnych autorów oraz ich sylwetki.

- Poprzez taką ekspozycję chcemy przypomnieć sylwetki i dzieła pisarzy z Kartuz. Oprócz Ryszarda Ciemińskiego są też m.in. książki Mariusza Kliszewskiego, Tomasza Słomczyńskiego, Martyny Bundy czy Romana Apolinarego Reglińskiego - mówi Piotr Smoliński, dyrektor kartuskiej biblioteki. - Album Kartuski to jeden z pierwszych lokalnych reportaży. To bardzo ważna i cenna książka, z której przez lata korzystało wiele osób, pisarzy, historyków. 

Ryszard Ciemiński, według życzenia, spoczął na kartuskim cmentarzu. Jak pisał Zbigniew Talewski:

Spoczywa na kartuskiej nekropolii w pobliżu podobnych mu Stolemów Kaszebizny. Jego grób znajduje się niedaleko miejsca wiecznego spoczynku, największego z nich, dr Aleksandra Majkowskiego, a także takich Tuzów Kaszebizny, jak Feliksa Marszałkowskiego, Jana Romskiego,  Franciszka Tredera i Franciszka Brzezińskiego.