Okres jesienno-zimowy to czas, kiedy obserwuje się wzrost zachorowań na przeziębienie i grypę. Ryzyko zakażenia skłania do poszukiwań praktycznych sposobów wzmacniania odporności. Duże znaczenie w tym kontekście przypisuje się witaminie D. Czy słusznie? Jaka jest rola witaminy D w działaniu układu odpornościowego? Sprawdź.
Witamina D znana jest przede wszystkim z regulowania gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz modelowania i mineralizacji kości [1]. Coraz częściej podkreśla się także inne jej właściwości – m.in. udział w [2]:
Czym w rzeczywistości jest witamina D? To grupa kilku rozpuszczalnych w tłuszczach substancji chemicznych. Wśród nich wyróżnia się dwie najważniejsze formy: witaminę D2 (ergokalcyferol) i witaminę D3 (cholekalcyferol).
Witamina D2 a witamina D3 – czym się różnią? Przede wszystkim źródłem. Witamina D2 występuje głównie w produktach pochodzenia roślinnego oraz grzybach. Witamina D3 znajduje się w pokarmach odzwierzęcych, ale jej najważniejszym źródłem jest synteza skórna pod wpływem promieni słonecznych. Poza tym obie formy są dostępne w postaci suplementów diety lub leków, ale tylko jedna ma znaczenie dla układu odpornościowego. Naukowcom udało się ustalić, że tylko cholekalcyferol stymuluje odporność organizmu [3].
Okazuje się, że witamina D3, w przeciwieństwie do witaminy D2, stymuluje szlak sygnalizacji interferonu typu I. Jest to białko, które naturalnie występuje w organizmie i odgrywa zasadniczą rolę w pierwszej linii obrony przed atakiem bakterii i wirusów. Dlatego też prawidłowy poziom witaminy D3 może wspomagać działanie układu odpornościowego i zwiększać ochronę przed infekcjami [3].
Witamina D3 hamuje również nadmierną odpowiedź immunologiczną w chorobach autoimmunologicznych i autozapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń układowy, stwardnienie rozsiane i cukrzyca typu I. Poza tym jej niedobór zagraża prawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego u pacjentów po przeszczepieniach komórek macierzystych szpiku [4].
Zastosowanie witaminy D ma znaczenie w leczeniu wirusowych oraz bakteryjnych infekcji. Okazuje się, że farmakologiczne dawki są skutecznym środkiem wspomagającym szybszy powrót do zdrowia [5]. Znaczenie to obserwuje się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Badania udowodniły, że można zmniejszyć ryzyko sezonowych infekcji górnych dróg oddechowych, w tym grypy, dbając o właściwy poziom witaminy D w organizmie [6].
Dzienna, profilaktyczna dawka witaminy D3 dla osób zdrowych jest uzależniona od wieku pacjenta. Zgodnie ze zaktualizowanymi wytycznymi z 2023 roku jest to porcja [7]:
Nieznaczne ilości witaminy D3 znajdują się w produktach spożywczych, do których należą tłuste ryby morskie, oleje rybne, wątróbka, żółtka jaj i masło. Jak już wcześniej wspomniano, najważniejszym jej źródłem jest synteza skórna pod wpływem promieniowania UV [3]. Ze względu na małą ilość słonecznych dni w okresie jesienno-zimowym oraz częste przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych, warto rozważyć przyjmowanie witaminy D3 w formie leku lub suplementu diety.
Zdaniem naukowców, którzy analizowali wpływ witaminy D3 na organizm, w okresie od października do marca należy przyjmować ją w dawce 2000 lub 4000 IU/dobę w zależności od masy ciała. Osoby, które nawet latem mają ograniczony dostęp do słońca w godzinach 11-15, powinny suplementować witaminę D3 przez cały rok [8] i „dbać o siebie jak o dziecko!”.
Na zlecenie Juvit.
