Jest dokumentacja projektowa Kaszubskiego Parku Narodowego. Samorządy nie powinny mieć głosu?

Grupa przyrodników z Pomorza przygotowała dokumentację dla projektowanego Kaszubskiego Parku Narodowego. Podkreślają, że jest ona podstawą do zainicjowania formalnych prac nad jego utworzeniem. Krytykują także stanowisko Lasów Państwowych i samorządów dotyczące powstania tego obszaru chronionego.

Pisaliśmy już wielokrotnie o inicjatywie utworzenia Kaszubskiego Parku Narodowego. Pomysł ten reaktywowali jakiś czas temu przyrodnicy z Pomorza. Ten obszar chroniony miałby powstać głównie w kompleksie Lasów Mirachowskich - największego kompleksu leśnego na Pomorzu. 

[ZT]55564[/ZT]

- Jedyną formą ochrony, która zapewni efektywną ochronę przyrody i krajobrazu Lasów Mirachowskich jest park narodowy. Należy podkreślić, że w żadnym z utworzonych w Polsce parków narodowych nie są chronione struktury przyrodnicze specyficzne dla Kaszubskiego Parku Narodowego i typowe dla niego krajobrazy - twierdzi dr hab. Maciej Przewoźniak, inicjator i koordynator przygotowania dokumentacji dla projektowanego parku narodowego.

W ubiegłym roku Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze wsparła inicjatywę powołania Kaszubskiego Parku Narodowego, uruchamiając specjalną petycję, pod którą w kilka dni podpisało się kilkanaście tysięcy osób.

Samorządowcy protestowali

Przeciwko utworzeniu Kaszubskiego Parku Narodowego protestowali lokalni samorządowcy, a także część mieszkańców. Powstała inicjatywa - "Nie dla Kaszubskiego Parku Narodowego", w którą aktywnie włączyła się m.in. sołtys Mirachowa. Zainicjowano kontrpetycję dotyczącą utworzenia parku, zebrano pod nią 11 tys. podpisów. 

Do tego wójtowie gmin Sierakowice, Linia oraz burmistrz Kartuz wystosowali sprzeciw do Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego wnosząc o "nieuwzględnienie wniosku dot. wprowadzenia Kaszubskiego Parku Narodowego do projektu 'Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego 2030'."

W grudniu radni gminy Sierakowice jednogłośnie przegłosowali apel przeciwko planom tworzenia Kaszubskiego Parku Narodowego. Więcej minusów niż plusów Kaszubskiego Parku Narodowego widzi też samorząd gm. Kartuzy.

- Mieszkańcy obawiają się szeregu ograniczeń, wątpliwości mają też przedstawiciele Lasów Państwowych. Zorganizowaliśmy spotkanie z panem posłem Stanisławem Lamczykiem, który przekazał nam, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie jest na ten moment zainteresowane tworzeniem jakichkolwiek nowych parków, ale jednocześnie chce zasięgnąć opinii w tej sprawie. Liczymy na to, że na pewnym etapie, jeżeli propozycja Kaszubskiego Parku Narodowego byłaby dalej procedowana to przeprowadzone zostaną szerokie konsultacje społeczne i że również Rada Miejska się wypowiadała w tej sprawie - mówiła Sylwia Biankowska.

[ZT]61888[/ZT]

"Samorządy reprezentują antyekologiczne poglądy"

Powołanie parku narodowego w Lasach Mirachowskich powinno być jednym z priorytetów w polityce środowiskowej naszego państwa – twierdzi Piotr Klub z Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze, autor opracowania poświęconego planowanym parkom narodowym w Polsce. – Pamiętajmy, że dziś parki narodowe w Polsce stanowią zaledwie 1% terytorium naszego kraju. Utworzenie nowych miejsc chronionych na mapie naszego kraju, które proponujemy, zwiększyłoby ten obszar do dwóch, maksymalnie trzech procent. Niestety. Wciąż powstanie takich obszarów, a nawet poszerzenie istniejących parków narodowych, spotyka się z wieloma przeszkodami. Najtrudniej jest tam, gdzie, jak w przypadku Kaszubskiego Parku Narodowego, obszar projektowanego parku, chociaż jest prawie w całości własnością Skarbu Państwa, znajduje się pod zarządem Lasów Państwowych.

Maciej Przewoźniak uważa, że państwowe przedsiębiorstwo w ogóle nie jest partnerem do dyskusji - powinno dostać od Rady Ministrów decyzję o przekazaniu administracji nad państwowymi gruntami parkowi narodowemu, który służy ochronie dobra ogólnonarodowego.

- Troska o to dobro to obowiązek rządu - twierdzi.

Za absurdalny uważa też ustawowy wymóg uzgadniania utworzenia parku narodowego z samorządami gmin, które, jak twierdzi - merytorycznie nie mają do tego żadnego przygotowania i często reprezentują antyekologiczne, wsteczne cywilizacyjnie, populistyczne poglądy.

Naukowcy uważają, że lokalne samorządy zdecydowanie pospieszyły się z wyrażaniem opinii nt. Parku.

- Oparto je na tzw. „szumie informacyjnym”, na przypadkowych, wyrywkowych i w większości nieprawdziwych informacjach pojawiających się w przestrzeni medialnej. Korzystne byłoby, aby przedstawiciele samorządów zapoznali się z „Dokumentacją …”, a także aby poznali Park Narodowy „Bory Tucholskie” (PNBT) na południowym krańcu Kaszub - czytamy w dokumentacji utworzenia Kaszubskiego PN.

Przewoźniak uważa także, że Kaszubski Park Krajobrazowy, na którego terenie leżą Lasy Mirachowskie, nie zapewnia im wystarczającej ochrony. 

- Ochrona rezerwatowa, w połączeniu z obszarami Natura 2000, które z założenia są formami wybiórczej ochrony przyrody, Kaszubskim Parkiem Krajobrazowym, którego ponad 40-letnia historia dowodzi, że jest formą ochrony deklaratywnej i innymi, w tym pozornymi formami ochrony jest niewystarczająca dla zachowania i renaturalizacji przyrody Lasów Mirachowskich, głównie ze względu na negatywne skutki eksploatacyjnej gospodarki leśnej - twierdzi.

Jest dokumentacja - będą konsultacje w gminach

Powstanie dokumentacji jest efektem społecznej pracy zespołu złożonego z 27 ekspertów. Dr hab. Maciej Przewoźniak wyjaśnia dlaczego zdecydował się na takie działania:

Centralna administracja państwowa od 20 lat nie utworzyła w Polsce żadnego, nowego parku narodowego, przedstawiciele środowiska naukowego i pozarządowych organizacji proekologicznych stworzyli obywatelskie grupy inicjatywne, pracujące na rzecz utworzenia niektórych parków. Jedna z takich grup sporządziła opracowanie pod nazwą „Kaszubski Park Narodowy. Dokumentacja dla potrzeb utworzenia Parku”. Dokumentacja zostanie przekazana Radzie Ministrów RP, w celu zainicjowania formalnych działań na rzecz utworzenia Parku. W gestii Ministra Klimatu i Środowiska jest powołanie zespołu ds. utworzenia Kaszubskiego PN, który we współpracy z samorządami wypracuje ostateczne rozwiązania. Konsultacje przeprowadzone zostaną przede wszystkim z samorządami gmin, na obszarze których położony jest Park. Zadaniem ministerstwa będzie wspieranie tych działań i koordynacja prac przygotowawczych do utworzenia Parku.

W opinii Przewoźniaka dokumentacja w pełni potwierdziła zasadność utworzenia Kaszubskiego Parku Narodowego. Jego celem ma być efektywna ochrona i renaturalizacja, w warunkach globalnych zmian klimatu, ukształtowanych na terenach młodoglacjalnych siedlisk leśnych, torfowiskowych i wodnych, stanowiących obecnie podstawę rozwoju co najmniej: 73 typów zbiorowisk roślinnych, wegetacji 721 gatunków roślin naczyniowych - kwiatowych i paprotników (29 chronionych), w tym górskich, 176 gatunków mchów i wątrobowców (60 chronionych), bogatej bioty grzybów, zwłaszcza porostów (336 gatunków, 42 chronione) oraz zróżnicowanej fauny bezkręgowców (671 gatunków, 18 chronionych), ryb i minogów (30 gatunków, 6 chronionych), płazów (9 gatunków – wszystkie chronione), gadów (4 gatunki – wszystkie chronione), ptaków (153 gatunki, 142 chronione) i ssaków (42 gatunki, 24 chronione).

Jak zaznacza - celem utworzenia tego obszaru chronionego ma być też rewaloryzacja dziedzictwa kulturowego i realna ochrony unikalnych krajobrazów priorytetowych, obejmujących obszar całego Parku.

Dokumentacja projektowa parku jest dostępna na stronie www.kaszubskiparknarodowy.eu. Jej autorami są: Konrad Bidziński, Michał Buliński, Izabela Chlost, Roman Cieśliński, Joanna Fac-Beneda, Wiesław Fałtynowicz, Bartłomiej Hajek, Martyna Jankowska-Jarek, Paweł Janowski, Barbara Jaszczuk-Skolimowska, Katarzyna Jereczek-Korzeniewska, Grzegorz Jędro, Magdalena Jędro, Wojciech Kiełb, Artur Kostarczyk, Agnieszka Kowalewska, Martin Kukwa, Karina Mańkowska, Andrzej A. Marsz, Aleksandra Nowicka, Maciej Przewoźniak, Grzegorz Radtke, Arkadiusz Sikora, Anna Styszyńska, Grzegorz Tończyk, Mirosław Wantoch-Rekowski, Marcin S. Wilga.

"Kaszubki Park Narodowy to korzyść dla gmin"

Przyrodnicy przekonują, że Kaszubski PN będzie stanowić ważny czynnik zrównoważonego rozwoju regionu, w tym zwłaszcza turystyki. Gminy parkowe będą miały preferencje w dostępie do środków unijnych. Dyrekcja Parku będzie mogła pozyskiwać środki unijne na inwestycje, na przykład na infrastrukturę turystyczną i nowoczesne centra edukacji.

- Gminy, na obszarze których jest on położony, mają otrzymywać według deklaracji administracji rządowej dotacje finansowe z budżetu państwa, proporcjonalnie do powierzchni chronionego obszaru. Beneficjentami tego będą głównie gminy Kartuzy i Sierakowice, których mieszkańcy od wieków korzystali z przyrodniczych zasobów Lasów Mirachowskich i nadal będą korzystać, ale w inny sposób – poprzez ich efektywną ochronę pro natura i pro homini oraz poprzez pośrednie, pozytywne tego skutki społeczno-gospodarcze - podkreślają w dokumentacji.

Przypomnijmy - Kaszubski Park Narodowy obejmowałby m.in. takie formy ochrony przyrody jak Kaszubski Park Krajobrazowy, „Lasy Mirachowskie”, „Kurze Grzędy”, "Staniszewskie Błoto”, „Dolina Górnej Łeby”, a także rezerwaty: Szczelina Lechicka, Żurawie Błota, Lubygość, Kurze Grzędy, Jezioro Turzycowe, Staniszewskie Błoto, Staniszewskie Zdroje i Żurawie Chrusty. Powierzchnia Kaszubskiego Parku Narodowego wyniosłaby 7852,14 ha.