Kartuzy. Tak przed laty wyglądała wieża widokowa na Górze Spiczastej. Co z pomysłem na nową?

W zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego znajduje się wykonana najpewniej przed stu laty fotografia kapliczki na Górze Spiczastej i przylegającej do niej wieży widokowej. Wówczas stanowiła ona nie lada atrakcję i rozpościerał się z niej imponujący widok. Władze Kartuz jakiś czas temu wpadły na pomysł odbudowania wieży, ale przedsięwzięcie stanęło w miejscu.

Kaplica św. krzyża została zbudowana w 1653 roku w czasach przeora Filipa Bolmanna na Górze Spiczastej. Kaplicę zbudowano najprawdopodobniej na pamiątkę męczeńskiej śmierci zakonników podczas pierwszej wojny szwedzkiej.

Kaplica w miejscu sabatów czarownic?

Z kolei ks. K. Roepke w swej monografii klasztoru, przytacza legendę, głoszącą że wzniesienie kaplicy wiązało się z przerwaniem spotkań miejscowych czarownic, które upatrzyły sobie to miejsce. Budowlę poświęcono 5 listopada 1653 roku, przy udziale nauczyciela - organisty i dzieci z Goręczyna. Od tego czasu sabaty nie powtórzyły się więcej.

- Kaplica była budowlą kamienno-ceglaną z wieżą o dachu krytym gontem. Po kasacie klasztoru popadła stopniowo w ruinę. Pamiątką po starej kaplicy pozostały jedynie widokówki prezentujące ruiny i wieżyczkę z charakterystycznym dachem gontowym - informuje Barbara Kąkol, dyrektor Muzeum Kaszubskiego. 

Według legendy Wilhelma Mannhardta opublikowanej w Altpressische Monatschrift, (t.3, 1866)  z Góry Spiczastej, a dokładnie z kaplicy, miał prowadzić swego czasu podziemny tunel do klasztoru.

Wspaniały widok z wieży

Drewniana wieża widokowa przy ruinach kapliczki powstała w 1910 roku. Roztaczał się z niej wspaniały widok na Kartuzy i okolicę.

Majkowski w Przewodniku po Szwajcaryi Kaszubskiej pisał o wieży tak: "Cały nastrój tego miejsca (został zniszczony) przez wybudowanie szkaradnej wieży widokowej, niepotrzebnej zupełnie". 

Zaś znany reportażysta kartuski Ryszard Ciemiński nieco w łagodniejszym tomie odnotował: "A wieżyczka owa po byłej kapliczce św. Krzyża w rejonie Wzgórza Wolności. Niegdyś, za czasów pruskich, sąsiednia wobec drewnianej wieży, która stanowiła znakomite miejsce widokowe, hen po Wieżycę. Z tego więc zapewne powodu w czasie wojny spostponowana (...)".

[ZT]44705[/ZT]

Inicjatorem budowy wieży było niemieckie Towarzystwo Upiększania Osady. 

- Towarzystwo to wytyczyło także szlaki turystyczne wzdłuż jeziora Klasztornego, na Spiczastą Górę i do kilku innych punktów widokowych. Było to związane z rosnącą funkcją Kartuz jako letniska. Jeszcze w 1918 roku z wieży tej uwieczniano na kartkach pocztowych panoramę Kartuz. Wieża ta istniała przez cały okres międzywojenny - przekazuje Barbara Kąkol.

Nie wiadomo natomiast kiedy drewniana wieża została zniszczona. 

W 1989 roku odbudowano kapliczkę na Górze Spiczastej i zrekonstruowano nawę.

Wieża widokowa powróci?

Gmina Kartuzy w 2021 roku szukała pomysłu na zagospodarowanie Góry Spiczastej. Rozpisano nawet zamówienie na "Wykonanie wielowariantowej wstępnej koncepcji projektowo-przestrzennej wieży widokowej na „Górze Spiczastej” wraz z zagospodarowaniem terenu przy ul. Wzgórze Wolności w Kartuzach". 

Wybrano wstępną koncepcję, którą wykonała firma z Gdańska. Sprawa jednak stanęła w miejscu. 

Burmistrz Kartuz Mieczysław Grzegorz Gołuński informuje, że sprawa utknęła na etapie uzgodnień z powiatową konserwator zabytków. Według niej wieża nawiązywać miała do tej pierwotnej i być wykonana z drewna.

- Ta opcja wiązać się będzie jednak z wydatkami na jej konserwację i naprawy - mówi burmistrz Kartuz. - Szukamy rozwiązań i rozmawiamy, uzgadniamy z czego ma być ta konstrukcja. Czekamy także na moment, gdy pojawią się zewnętrzne środki finansowe na tego typu przedsięwzięcia. 

[ZT]38043[/ZT]