Niektórym może wydawać się, że las zimą jest uśpiony - nie słychać treli ptaków, śpią owady i niektóre ssaki. Nic bardziej mylnego! Zimą w lesie także dzieją się ciekawe rzeczy. Dla naszych Czytelników przygotowaliśmy fotograficzny konkurs. Wystarczy przysłać nam zdjęcie zimowego lasu. Na zdjęcia czekamy do piątku, 16 lutego.

Wydawać by się mogło, że świat roślinny jest całkowicie uśpiony, jednak zimą można zaobserwować w lesie prawdziwe cuda. A do tego magiczny, zimowy krajobraz, skrzący się w słońcu śnieg i mroźne powietrze ? idealne warunki na spacery. Jednak mróz to także zagrożenie dla lasu, zwłaszcza dla drzew.

Choć luty to najzimniejszy miesiąc w roku, w lesie można zaobserwować już pierwsze oznaki wiosny ? zaczyna kwitnąć... miłość. Ten miesiąc to czas amorów niektórych zwierząt ? m.in. bobrów, zaczyna się tez okres godowy u jenotów czy lisów.

h3. Lodowe kwiaty i kwitnąca miłość

Nie tylko piękne widoki mogą zachęcić zimą do spacerów po lesie. Czasami można się tu natknąć na naprawdę nietypowe rzeczy. Takimi są ?lodowe kwiaty?, bardzo rzadkie zjawisko, zaobserwowane także w lasach Nadleśnictwa Kartuzy. Z bliska przypominają trochę... watę cukrową!

To rzadko spotykane formy lodowe, które wręcz wyrastają z powierzchni drewna. Składają się z ?włosów" o długości do 20 cm. Za to zjawisko odpowiada grzyb ? łojówka różowawa (exidiopsis effusa). Co ciekawe dopiero niespełna trzy lata temu naukowcy dowiedli, że to właśnie ten grzyb jest przyczyną tego fenomenu. Warunkiem powstania ?lodowych włosów" jest duża wilgotność powietrza, przy niewielkim mrozie. Zjawisko najlepiej obserwować po mroźnych, nocnych przymrozkach, ale bez opadów śniegu.

Dużo trudniej jest zauważyć w styczniu ssaki. Ale i one nie śpią. Choć za oknem trzaska mróz, niektórym gatunkom już zebrało się na amory. W połowie stycznia rozpoczęły się parkoty, czyli ruja zajęcy szaraków, która trwa z przerwami do sierpnia. Tym amorom towarzyszą tzw. gonitwy weselne ? samiec biega za pomykającą przed nim samicą. O samicę rywalizują samce szaraków, zaciekle walcząc między sobą. Na szczęście bijatyki te kończą się zazwyczaj wzajemnym wydzieraniem turzycy, czyli sierści.

Od początku lutego do końca kwietnia trwa też okres godowy jenotów. W zależności od klimatu i pogody w różnych strefach geograficznych trwa on do końca kwietnia. Co ciekawe, jenot spotykany też w lasach Nadleśnictwa Kartuzy jest u nas obcym elementem przyrodniczym ? ich ojczyzną jest wschodnia Azja. Do Europy trafiły dzięki przesiedleniu w latach trzydziestych XX w. na Białoruś i Ukrainę. Zwierzęta te są monogamiczne. Jenoty łączą się w pary już jesienią, prowadzą nocny tryb życia, a dnie spędzają w jamach opuszczonych przez lisy i borsuki.

Jenoty przybyły na nasz kontynent ze wschodniej Azji.

Na luty i marzec przypada też ruja wydr, podczas której zwierzęta wabią się nocami, wydając gwiżdżace odgłosy i hałaśliwie chlapiąc się w wodzie. Często usłyszeć wtedy można przenikliwy, metaliczny głos, którego skala jest bardzo szeroka. Zimą można zaobserwować tez ich ciekawe zachowanie ? ześlizgiwanie się na brzuchu z ośnieżonych wznieścień. Takie trasy służą wydrom jako miejsce zabaw, inne ułatwiają przemieszczanie się po śniegu.

W lutym swoje miłosne zaloty rozpoczynają wydry.

Miłosne gody trwają również u lisów. W styczniu i lutym wypada bowiem u samic lisa okres rui. Nocami można w lesie usłyszeć ochrypłe i przeciągłe naszczekiwania samców. Trwa także okres godowy u bobrów. Zimę bobry spędzają we wspólnej komorze nory lub żeremiu, dzięki czemu temperatura we wnętrzu rzadko spada poniżej ?10 °C. Swe miłosne amory zwierzęta te uprawiają w wodzie.

Pod koniec lutego i na początku marca jelenie zrzucają swoje poroże ? wyrasta ono u wszystkich samoców zwierząt należących do rodziny jelenowatych ? łosia, jelenia, daniela i sarny, jednak w różnym okresie jest zrzucane. Stanowi ono oręż niezbędny w walkach o samicą, jest przydatne do obrony przed wrogami.

h3. Mróz to też zagrożenia

Osłabione zimą drzewa podatne są na infekcje grzybowe, uaktywniają się szkodniki owadzie, drewno się deprecjonuje. Największe szkody powoduje okiść, szadź i gołoledź.

Okiść powstaje wówczas, gdy pada mokry, ciężki i lepki śnieg. Pod jego grubymi czapami gałęzie wyginają się i łamią, dochodzi do obłamywania wierzchołków, a nawet złamania i wywracania się całych drzew. Po długotrwałych mrozach następuje ocieplenie ? wtedy para wodna zawarta w powietrzu skrapla się i osadza w postaci drobnych kryształków lodu na wciąż przemarzniętych gałęziach. To szadź, która często mylona jest ze szronem. To właśnie połączenie tych dwóch zjawisk, okiści i szadzi, powoduje najwięcej szkód w lesie.

Gołoledź powstaje wówczas, gdy deszcz po długo utrzymującym się mrozie zamarza na lodowato zimnych gałęziach. Powstaje wówczas warstwa lodu przypominająca szkło, która może się nawarstwiać i osiągać nawet 5 cm grubości. Szkody wyrządzane przez gołoledź zbliżone są do skutków okiści.

Podczas silnych mrozów przemrarzają pnie, które poddane są potem działaniu promieni słonecznych. W drewnie powstają naprężenia spowodowane różnicą temperatury. W efekcie na pniach powstają szczeliny mrozowe. Spotyka się je głównie wśród drzew o twardym drewnie ? buków, dębów czy jesionów.

h3. KONKURS FOTOGRAFICZNY

Nadleśnictwo Kartuzy zaprasza do konkursu fotograficznego. Trzeba przysłać *zdjęcie zimowego lasu.* Autorzy trzech najciekawszych fotografii zostaną nagrodzeni upominkami ufundowanymi przez nadleśnictwo.

*Zasady*: z jednego adresu e-mail należy przysłać jedno zdjęcie. Fotografię warto też opisać ? gdzie zdjęcie zostało zrobione, co przedstawia. Najlepiej, aby zdjęcie przedstawiało tereny Nadleśnictwa Kartuzy.

*Każdy mail, prócz zdjęcia, zawierać musi imię nadsyłającego, miejscowość oraz numer telefonu* (potrzebny jedynie do kontaktu w razie wygrania). Nadesłanie zdjęcia jest jednoznaczne ze zgodą na jego publikację oraz potwierdzeniem posiadania praw autorskich do fotografii.

Zdjęcia należy wysyłać na *[email protected]* do 16 lutego.

(materiał nadesłany przed Nadleśnictwo Kartuzy)