Historia / Kartuzy i Kaszuby z dawnych lat

Dzisiaj przypada ważne święto dla Kaszubów. Dokładnie 19 marca 1238 roku papież Grzegorz IX zatytułował szczecińskiego księcia "księciem Kaszub" - była to pierwsza historyczna wzmianka o Kaszubach. Na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono tzw. Dzień Jedności Kaszubów. 

Dziś przypada 80. rocznica Marszu Śmierci więźniów obozu Stutthof. Ewakuowani maszerowali m.in. przez Niestępowo, Żukowo, Przodkowo, Pomieczyno w mrozie, chłodzie i głodzie. Pomagali im Kaszubi. W Pomieczynie, na pamiątkę tamtych wydarzeń, odbędą się uroczystości.

Choinka jest stosunkowo młodym zwyczajem na Kaszubach. Zwyczaj przywędrował na te ziemie dopiero pod koniec XIX wieku. Wcześniej chaty i izby zdobił słomiany snop.

Lasy mirachowskie skrywają wiele śladów legend i historii, a jedną z nich jest opowieść o zbrodni, którą upamiętnia "czarny krzyż". Miejsce, o które szczególnie dbają myśliwi, bo przez lata stanowiło dla nich punkt orientacyjny i pamiątkę dawnych wydarzeń.

Wojenne losy Alfonsa Cierockiego, nauczyciela, działacza i publicysty kaszubskiego związanego ze Starą Hutą wciąż czekają na odkrycie. Oto co dotąd udało się ustalić.

Alfons Cierocki "Al. Fonek", nauczyciel, działacz i publicysty kaszubski związany ze Starą Hutą doskonale rozumiał odrębność językową i kulturową Kaszubów. W swoich czasach formułował odważne poglądy na ten temat - sprzeczne często z opiniami polskich badaczy.

Kim był Alfons Cierocki? Oto kolejna odsłona portretu zapomnianego nauczyciela, działacza i publicysty kaszubskiego związanego ze Starą Hutą w gm. Kartuzy.

Oto próba rekonstrukcji i zarys portretu zapomnianego nauczyciela, działacza i publicysty kaszubskiego

Władysław Nastały i Jerzy Orłowski są postaciami związanymi ze Starą Hutą, na temat których udało się ustalić nieco interesujących faktów, dotąd nieznanych. 

Wokół Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski" narosło wiele mitów, niedopowiedzeń ale i kontrowersji. Dziś wiadomo także, że utrzymywanie relacji z partyzantami, walczącymi oczywiście w słusznej sprawie, często było dla miejscowej ludności problematyczne. Ten wątek pojawia się także w kontekście historii Starej Huty.

Wspomnienia dotyczące edukacji w okresie międzywojennym mogą szokować i oburzać z dzisiejszej perspektywy. W małej, wiejskiej szkole maluchy uczyły się razem ze starszymi dziećmi. Nauczyciel zaś był surowy. O tym, że czasami bił zbyt mocno wspomina się do dzisiaj.

Kronika Szkoły Podstawowej w Starej Hucie została spisana w poniemieckim notatniku z napisem „Kachbuch” przeznaczonym do notowania przepisów kucharskich. Jan Kostuch, założyciel kroniki i pierwszy kronikarz, na pierwszych kartach (de facto zaś ostatnich, ponieważ rozpoczął zapisywanie notesu od jego końca) zapisał tekst pt. Jak powstała wioska Starahuta.

Zanim podamy garść nowych, dotąd nieutrwalonych przez historyków informacji na temat historii wsi Stara Huta, przyjrzyjmy się temu, co już o tej miejscowości napisano – przede wszystkim w publikacji Dariusza Dolatowskiego pt. Kartuzy. Zarys dziejów gminy od czasów najdawniejszych do 1939 roku, wydanej w 2018 roku przez Urząd Miejski w Kartuzach.

Tekst niniejszy stanowi nieco zmieniony wątek z opowieści o Alfonsie Cierockim ze Starej Huty – nauczycielu, publicyście i działaczu kaszubskim związanym ze środowiskiem Zrzeszińców, uczestniku Zjazdu Regionalnego Kaszubów w Kartuzach dnia 18 sierpnia 1929 roku, zamordowanym w Mauthausen-Gusen w 1941 roku.

Przyjrzyjmy się jeszcze kilku ważnym postaciom związanym ze Starą Hutą, o których dotąd niewiele było wiadomo. Zacznijmy od Jana Kostucha, który jest osobą ważną w historii wsi, choć z miejscowością był związany krótko.