Dziś świętujemy setną rocznicę zaślubin Polski z morzem. Dokładnie 100 lat temu odbyły się uroczystości dla uczczenia włączenia Pomorza do odradzającej się Polski. Dwa dni wcześniej, czyli 8 lutego wyzwolone zostały Kartuzy. To wydarzenie jest szeroko opisywane w literaturze, ale bogate jest też w mało wyeksponowane wątki, które niekiedy wywołują dyskusję wśród historyków.

Już w najbliższą sobotę 8 lutego w Kartuzach odbędą się powiatowo-gminne uroczystości z okazji 100-lecia powrotu Pomorza i Kaszub do Polski. Ale w zbiorach biblioteki cyfrowej Polona można znaleźć publikacje świadczące o tym, jak to ważne wydarzenie opisywano w 10 lat po wkroczeniu do Kartuz oddziałów I pułku Ułanów Krechowieckich na czele z gen. Józefem Hallerem.

Kazimierz Dułak z Chmielna kolekcjonuje nie tylko książki i dawne publikacje, ale również zegary. Wśród nich jest jeden niezwykły. - Ten zegar pochodzi z kokpitu bombowca Lancaster, zestrzelonego w okolicach Gdańska - opowiada pan Kazimierz.

W kolekcji popularnych niegdyś na Kaszubach czasopism katolickich z lat 30-tych XX wieku, należących do pana Kazimierza Dułaka z Chmielna znaleźć można na przykład przysłowia i wróżby na Nowy Rok. Warto je sobie przypomnieć.

Boże Narodzenie, czyli po kaszubsku Gòdë, to okres o szczególnym natężeniu zwyczajów, tradycji, ale i wierzeń oraz przesądów. Ślady wielu z nich odnaleźć można już jedynie w literaturze, chociaż wiele z nich kultywowanych jest do dzisiaj.

Jak wyglądały przedświąteczne zakupy w 1987 roku - pokazali dziennikarze ówczesnego "Dziennika Telewizyjnego" Byli także w Żukowie. Migawki ukazujące codzienności tamtych lat można znaleźć w sieci. Jeżeli pamiętacie przedświąteczne zakupy z okresu PRL, to zapraszamy do podzielenia się swoimi wspomnieniami.

Pan Kazimierz z Chmielna znalazł w swoich zbiorach kolekcję "Przewodnika katolickiego" z 1930 roku. - To czasopismo było bardzo popularne na Kaszubach. Prenumerował je mój dziadek, a potem ojciec - opowiada pan Kazimierz. - W numerze z listopada 1930 roku znalazłem ciekawą rycinę związaną z adwentem. Tak postrzegano kiedyś upływ czasu.

Stanisław Zieliński działał społecznie na niwie kulturalnej przy Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. J. Żurakowskiego w Kartuzach, gdzie wspólnie z Piotrem Smolińskim oraz Kazimierą Sochą m.in. organizował spotkania dotyczące poezji. Był jednym z założycieli Klubu Literatury i Sztuki im. Grażyny Pytki funkcjonującego przy tej placówce do dzisiaj. Franciszek Fenikowski nazywał go "Księciem Kartuz", tak też zadedykował mu odręcznie jedną ze swoich prac Ryszard Stryjec.

Pisaliśmy kilkakrotnie o bibliotece cyfrowej Polona, zawierającej rękopisy, starodruki, książki, grafiki, pocztówki, fotografie, mapy, nuty czy druki ulotne. Wśród nich znaleźć można archiwalne wydania Gazety Kartuskiej, pisma bardzo popularnego w powiecie kartuskim w okresie przedwojennym, a także wiele lat później.

Od jakiegoś czasu prezentujemy zbiory regionalne kartuskiej Biblioteki Publicznej, jednocześnie zapraszając do korzystania z ich zasobów. Chcielibyśmy także zachęcić naszych czytelników do skorzystania z nowocześniejszych źródeł. Jednym z nich jest oferta biblioteki cyfrowej Polona.

W związku ze zbliżającym się świętem listopadowym, czasem zadumy i wspomnień o tych, których już z nami nie ma, pracownicy kartuskiej Biblioteki Publicznej wspominają wszystkich, którzy swoje życie doczesne związali na zawsze z tutejszą książnicą. Dziś przypomnimy sylwetki niektórych z nich.

Tym razem przypominamy o społeczności, która na przełomie XIX i XX wieku była częścią Kartuz, a jedyne co po niej pozostało to kilka kamienic m.in.: przy placu św. Brunona czy też przy Rynku. Mowa tu o Żydach, którzy w Kartuzach osiedlili się około 1821 roku.

Wśród starych książek nasza Czytelniczka odnalazła elementarz wydany w 1896 roku. To bardzo ciekawy podręcznik do nauki czytania i pisania. Interesujący może być fakt, że czytania uczono w oparciu o przysłowia, sentencje, a także modlitwy i przykazania.

Jak wyglądały Kartuzy na początku XX wieku? Sporo informacji na ten temat można wyczytać z pocztówek publikowanych w cyfrowych zbiorach Biblioteki Narodowej. Oto przykład pocztówki z widokiem na Kartuzy wydanej prawdopodobnie przed 1927 roku.

Nie ma informacji o dokładnej dacie powstania pierwszej kartuskiej szkoły, ale najprawdopodobniej istniała już w połowie XVIII wieku i znajdowała się przy dzisiejszym Placu św. Brunona.