Historia / Kartuzy i Kaszuby z dawnych lat

Święta Bożego Narodzenia na Kaszubach były niezwykle rodzinnym czasem. Pierwsze święto spędzono w najbliższym gronie rodziny, a w drugie obowiązkowo trzeba było poświęcić owies.

Na Kaszubach pamięć jest czymś więcej niż wspomnieniem — to część tożsamości. W Pomieczynie od lat pielęgnują ją członkowie Rodziny Kolpinga, wspólnoty, która łączy troskę o lokalną historię z inicjatywami na rzecz mieszkańców.

Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kartuzach świętuje 80-lecie istnienia. Z tej okazji przytaczamy spisaną przez dyrektora książnicy Piotra Smolińskiego historię biblioteki.

Bank Ludowy w Kartuzach powstał jako jedna z kolejnych polskich spółdzielczych inicjatyw kredytowych na Kaszubach — po placówkach w Chmielnie (1897), Sierakowicach (1899) i Stężycy (1904). Akt założycielski sporządzono 29 października 1908 r.

W drugiej połowie XIX wieku szkolnictwo w państwie pruskim zostało przekształcone w sprawnie działające narzędzie państwowej indoktrynacji. Po reformach ministra Falka system edukacyjny stał się jednolity, znormalizowany i ściśle podporządkowany pruskim urzędom.

Wybuch I wojny światowej w 1914 roku był dla Polaków i Kaszubów czasem tragicznych doświadczeń i nadziei zarazem. Ponad sto tysięcy Polaków wcielonych do armii pruskiej nigdy nie wróciło do domów. Jednak upadek trzech zaborczych mocarstw przyniósł wreszcie realną perspektywę odrodzenia państwa polskiego.

W XIX wieku Kartuzy, mimo swej długiej tradycji religijnej, znalazły się w cieniu polityki pruskiej, która nie sprzyjała katolickiej wspólnocie. W 1823 roku władze pruskie ostatecznie zlikwidowały zakon kartuzów, a ich majątek przejęto na rzecz państwa. Dopiero w 1861 roku powstała parafia przy dawnym klasztornym kościele, który stał się sercem życia religijnego mieszkańców.

Józef Labuda, postać niezwykle ważna dla historii Kartuz, odegrał kluczową rolę w organizacji pierwszej publicznej biblioteki w tym mieście. Jego działalność zbiega się z 80. rocznicą powstania kartuskiej biblioteki, co stanowi doskonałą okazję do przybliżenia początków czytelnictwa publicznego w Kartuzach oraz wpływu Labudy na rozwój kultury czytelniczej.

Niemal co do dnia mija właśnie 20 lat, odkąd po raz pierwszy do rąk Czytelników w powiecie kartuskim trafił Express Kaszubski.

Podczas przygotowań do rewitalizacji linii kolejowej Kartuzy - Sierakowice odsłonięto pozostałości dawnych elementów infrastruktury. Nieopodal Mojuszewskiej Huty można się natknąć na ruiny dawnego mostu.

Narracja wokół wystawy "Nasi chłopcy" bywa wykorzystywana instrumentalnie dla doraźnych celów politycznych; celem wystawy jest pokazanie tragicznego losu ludzi, którzy po 1939 r. byli powołani do Wehrmachtu pod groźbą represji - podkreśliło w poniedziałkowym oświadczeniu Muzeum Gdańska.

Noc Kupały symbolizuje coś, co w kulturze jest bardzo uniwersalne: zwycięstwo światła nad mrokiem - powiedział PAP dr Damian Kasprzyk, adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego. Z kolei Noc Świętojańska, albo inaczej Sobótka na Kaszubach ma w tradycji wyjątkowo magiczny charakter

Śmigus-dyngus na Kaszubach polegał na "smaganiu" brzozowymi witkami lub jałowcem. Nie było zwyczaju polewania się wodą.

W trakcie prac remontowych budynku dawnej organistówki w Goręczynie, prowadzonych w styczniu tego roku, natrafiono na archiwalne zapiski oraz pieniądze z lat 40-tych XX wieku.

Dzisiaj przypada ważne święto dla Kaszubów. Dokładnie 19 marca 1238 roku papież Grzegorz IX zatytułował szczecińskiego księcia "księciem Kaszub" - była to pierwsza historyczna wzmianka o Kaszubach. Na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono tzw. Dzień Jedności Kaszubów.