Historia / Kartuzy i Kaszuby z dawnych lat

Pierwszy i prawdopodobnie ostatni "zjazd" założycieli Komitetu Obrony Robotników odbył się na Kaszubach. A dokładniej w Kamienicy Królewskiej. To tam spotkali się czołowi działacze ówczesnej opozycji.

Dzisiejszy "lany poniedziałek" przed laty nie był znany na Kaszubach. Tutaj tradycją było smaganie brzozowymi witkami czy jałowcem.

W Wielkie Dni na Kaszubach przygotowywano się do największego święta w roku łącząc starosłowiańskie wierzenia z chrześcijańską praktyką. Sadzono rośliny, barwiono jajka, wymiatano śmieci z izb, a w strumieniach i rzekach zażywano kąpieli. Dziewczęta czerpały w ciszy wodę ze strumieni, wierzono, że ma magiczną moc.

24 lutego 1984 roku w Gdańsku zmarł Lech Bądkowski, pisarz, działacz kaszubski i pierwszy rzecznik Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w sierpniu 1980 r.

Środa Popielcowa to ważny czas w życiu katolików. Dziś w kościołach symbolicznie sypie się głowy popiołem, rozpoczyna się też okres Wielkiego Postu. Ten czas był bardzo istotny dla dawnych mieszkańców Kaszub. Rygorystycznie przestrzegano postu, zwłaszcza w sam Popielec.

Zapustny wtorek - tak na Kaszubach nazywano dzień przed Popielcem, dziś potocznie zwany "śledzikiem". Wiązał się on z masą obrzędów, ale też dobrą zabawą. Suto jedzono, bawiono się do późna, a na zabawach w karczmach nie brakło przebierańców.

W zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego znajdują się fotografie zaśnieżonych ulic, budynków i panoramy Kartuz sprzed stu lat. Zapraszamy na zimowy spacer!

31 grudnia 1978 r. w całej Polsce nastąpiły gwałtowne opady śniegu. Zima Stulecia była katalizatorem w procesie upadku rządów Edwarda Gierka w PRL. System okazał się niewydolny, a skala paraliżu - porażająca - powiedział PAP historyk i ekonomista, wykładowca SGH w Warszawie prof. Andrzej Zawistowski.

W Sylwestra i Nowy Rok w kaszubskich domach można było spodziewać się wizyt przedziwnych postaci: gwiżdża ze słomianym sznurem, "nowego roku" i "starego roku". Było też zamiatanie podłóg i różne wróżby. O sylwestrowych i noworocznych zwyczajach na Kaszubach pisze m.in. Muzeum Kaszubskie.

Boże Narodzenie, czyli po kaszubsku Gòdë, dla dawnych mieszkańców Kaszub był to okres szczególnych tradycji, ale i wierzeń, o których dziś wspomina jedynie literatura.

Przed pomnikiem Ofiar Grudnia 1970 w Gdyni odbyły się w niedzielę uroczystości z okazji 53. rocznicy tragicznych wydarzeń. W tym miejscu około godziny szóstej 17 grudnia 1970 r. padły strzały do robotników udających się do pracy. Wśród ofiar tamtego dnia był Brunon Drywa z Tuchlinka.

W Muzeum Kaszubskim w Kartuzach można podziwiać wystawę "Bursztyn - siłą dziedzictwa Kaszub”. Prezentowane są na niej bryłki bursztynu, biżuteria czy bursztynowe tabakiery. Wystawa czynna jest do 7 stycznia, a wstęp na nią jest wolny.

Mało kto wie, że niedaleko Wieżycy znajdują się pozostałości niemieckiego radaru z okresu II wojny światowej. Spekulowano, że w tym miejscu miała powstać wyrzutnia rakiet V-2. To tylko teoria, ale ślady Radiolatarni Telefunken systemu "Bernhard" wciąż są widoczne. Artur Socha wspólnie z Łukaszem Grzędzickim odnaleźli nawet pozostałości tej konstrukcji w jednym z gospodarstw w Szymbarku. 

Drewniana chałupa z Garcza w gm. Chmielno to nowy nabytek Muzeum - Kaszubskiego Parku Etnograficznego we Wdzydzach. Wchodząc do jej wnętrza przeniesiemy się do... lat 70. XX wieku. Otwarcie obiektu zaplanowano w czwartek 19 października.

17 września wspominany jest moment agresji sowieckiej na Polskę z 1939 r. Tego dnia obchodzony jest Dzień Sybiraka, który upamiętnia wszystkich Polaków zesłanych na Syberię oraz inne tereny Rosji i Związku Sowieckiego.