32 lata temu odbyły się częściowo wolne wybory parlamentarne, zakończone zwycięstwem "Solidarności". Także w Kartuzach działał Komitet Obywatelski, który został założony 3 maja 1989 r.

W klipie filmowym do piosenki promującej fiata 125p, wykonywanej przez Jana Kobuszewskiego, fragment nakręcono na drodze wiodącej do Sierakowic. Bez trudu można rozpoznać charakterystyczny wiadukt kolejowy na drodze wojewódzkiej nr 211. Ciekawostka dla uważnych.

W zbiorach Biblioteki Narodowej Polona znaleźć można ciekawą widokówkę z 1913 roku z fotografiami charakterystycznych - w tamtym okresie - miejsc w Dzierżążnie (gm. Kartuzy).

2 maja 1994 w Kokoszkach doszło do wypadku autobusu, w którym zginęły 32 osoby. Zdarzenie to nadal pozostaje największą katastrofą drogową w historii.

Ta sprawa wciąż pozostaje nierozwikłana. Przed 13 laty, tuż przed Wielkanocą ktoś ściął krzyż znajdujący się na Złotej Górze, przy Drodze Kaszubskiej. Sprawcy ani motywu nie ustalono. Pozostały zdjęcia. 

Przeglądając dostępne w sieci stare filmy Polskiej Kroniki Filmowej lub Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych można natknąć się na reportaż zatytułowany "Egzamin". To propagandowy film z 1954 poświęcony elektryfikacji kaszubskich wsi.

Na szczycie wzgórza, nieopodal kartuskiego stadionu znajdują się pozostałości budowli, która miała kiedyś ogromne znaczenie dla Kartuz. Zanim wzgórze porosło lasem rozciągał się stąd ładny widok na okolicę.

Szkoła Podstawowa w Staniszewie może się poszczycić bardzo starymi kronikami, na kartach których zapisano dzieje placówki oraz lokalnych społeczności Staniszewa i sąsiednich wsi.

Jeszcze do niedawna na Kaszubach bardzo przestrzegano rygoru związanego z postem, który trwał aż do Wielkanocy. W środę popielcową skrzętnie chowano wszelkie instrumenty, a patelnie i rondle były czyszczone z tłuszczu, a następnie zawieszane na kominie. Na stołach dominowało bowiem postne jedzenie. 

Kuźnia Bazylego, niezwykła ekspozycja Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach skrywa element, będący pamiątką katastrofy bombowca, który w styczniu 1942 roku rozbił się nieopodal Kamionki Gowidlińskiej (gm. Sierakowice). Wiąże się z nim niezwykła historia.

W czasie II wojny światowej Jan Młyński prowadził kuźnię w Staniszewie. Była ona doskonałą przykrywką do istniejącego tam punktu kontaktowego Gryfa Pomorskiego, a nawet do ukrywania różnych osób. Nigdy nie została zdekonspirowana. Po wkroczeniu Armii Czerwonej Jan został zabrany do niewoli. O tym dokąd trafił i co się z nim działo pod groźbą kary nie mógł opowiadać. Nawet jego rodzina niewiele wiedziała na ten temat.

Ciekawy ślad turystycznej atrakcyjności Kartuz w okresie międzywojennym znaleźć można w zbiorach biblioteki cyfrowej Polona. Polskie Biuro Podróży "Orbis" z Gdyni oferowało m.in. 10 - godzinne wycieczki do Kartuz, Żukowa i elektrowni wodnej w Rutkach.

Przełom roku to dawniej na Kaszubach noc pełna wróżb dotyczących zarówno pogody mającej wpływ na plony, szczęścia, ożenku czy długości życia. Sławny słownik Sychty dostarcza wielu informacji na temat dawnych wierzeń i zwyczajów na Kaszubach.

Na Kaszubach wierzono, że w wigilijną noc zwierzęta mówią ludzkim głosem, ale że próba ich podsłuchiwania może się źle skończyć. Powszechna jest dość mroczna historia na ten temat.

Gòdë, czyli po kaszubsku Boże Narodzenie to jedno z ważniejszych świąt w tradycji regionu, obchodzone bardzo różnie, ale niezmiennie związane z radością, zabawami, wróżbami i życzeniami. Na Kaszubach bogata była tradycja grup kolędniczych, ale i szopkarzy, którzy z własnoręcznie wykonaną szopką wędrowali od domu do domu składając życzenia gospodarzom.