Wśród starych książek nasza Czytelniczka odnalazła elementarz wydany w 1896 roku. To bardzo ciekawy podręcznik do nauki czytania i pisania. Interesujący może być fakt, że czytania uczono w oparciu o przysłowia, sentencje, a także modlitwy i przykazania.
Jak wyglądały Kartuzy na początku XX wieku? Sporo informacji na ten temat można wyczytać z pocztówek publikowanych w cyfrowych zbiorach Biblioteki Narodowej. Oto przykład pocztówki z widokiem na Kartuzy wydanej prawdopodobnie przed 1927 roku.
Nie ma informacji o dokładnej dacie powstania pierwszej kartuskiej szkoły, ale najprawdopodobniej istniała już w połowie XVIII wieku i znajdowała się przy dzisiejszym Placu św. Brunona.
Lato, a zwłaszcza sierpień to dla rolników okres wzmożonej pracy ze względu na trwające w tym czasie żniwa. Dawniej prace gospodarskie i polowe nie mogły obejść się bez licznych obrzędów i rytuałów, które miały zapewnić dobrobyt i pomyślność. Najbardziej wyczekiwany na roli czas żniw, także je posiadał.
Pan Kazimierz z Chmielna odnalazł w swoich zbiorach oryginalną butelkę po piwie z dawnego kartuskiego browaru. Piw wytwarzanych w Kartuzach można było spróbować jeszcze na początku XX wieku.
Kartuzy mają bogatą historię w dziedzinie piwowarstwa. Produkcję piwa rozpoczęli zakonnicy z klasztoru kartuzów. Jeszcze na początku XX wieku w gospodach i piwiarniach podawano lokalne piwa Klosterperle i Monchsbräu.
Lecznicze kąpiele borowinowe, wycieczki łodzią po Jeziorze Klasztornym, dostępność lekarzy wszelkich specjalności - to wszystko w okresie międzywojennym oferowano w Kartuzach, które zaliczane były do "pierwszorzędnych stacyj klimatycznych".
Początkowi wakacji nieodłącznie towarzyszy jedna z największych imprez plenerowych organizowana w gminie Kartuzy, kiedyś jedna z najważniejszych imprez w regionie, czyli "Truskawkobranie" na Złotej Górze. Pomysł organizowania święta truskawki na Kaszubach narodził się na początku lat 70-tych.
W wieku 17 lat wstąpił do Zespołu Pieśni i Tańca "Kaszuby" i związał się z nim na resztę swojego życia. Przez ponad pół wieku kierował grupą organizując jej wyjazdy, pilnując repertuaru i prowadząc kroniki. Franciszek Kwidziński był postacią znaną i cenioną na Kaszubach. Zmarł w wieku 84 lat.
W czerwcu tego roku mija 9 lat od nadania kartuskiej Bibliotece Publicznej imienia Janusza Żurakowskiego, polskiego pilota – uczestnika kampanii wrześniowej i bitwy o Wielką Brytanię podczas II wojny światowej, pilota doświadczalnego, założyciela ośrodka wypoczynkowego o nazwie „Kartuzy” w Kanadzie na tzw. "Kaszubach Kanadyjskich"
Ważną postacią w historii miasta Kartuzy jest Aleksander Majkowski, lekarz, pisarz, działacz na rzecz społeczności i kultury kaszubskiej, lider ruchu młodokaszubskiego, autor projektu herbu Kartuz.
Podczas prac budowlanych w Kartuzach przy ul. Kościuszki, w stropodachu starego garażu znaleziono elementy szybowca typu ABC z lat 50-tych. Elementy maszyny zostały poważnie uszkodzone i nie nadaje się ona do odbudowy. Ale jej historia czeka na wyjaśnienie.
Naszych Czytelników zaintrygowała historia pomnika znajdującego się w parku pomiędzy ulicami Hallera, Parkową i 3 Maja. Okazuje się, że znajdujący się tam na początku XX wieku Pomnik Wojownika został wystawiony na sprzedaż. Świadczy o tym stare ogłoszenie prasowe.
Kartuski park znajdujący się pomiędzy ulicami: generała J. Hallera, Parkową i 3 Maja znany jest ze stojącego tam pomnika Matki Bożej Królowej Korony Polskiej. Mało kto wie, że w tym samym miejscu znajdował się zupełnie inny pomnik.
Wśród zbiorów kartuskiej biblioteki można odnaleźć kilka perełek - książek cennych ze względu chociażby tylko na swój rok wydania. Najstarsze tytuły pochodzą z końca XVIII i początku XIX wieku. Najczęściej są to dary przekazane przez czytelników i noszą ślaużytkowania: zakreślenia tekstu, notatki na marginesach, dedykacje, czy też znaki własnościowe – exlibrisy.
